رفاه
رفاه؛ به حالت آسایش و سلامتی گفته می شود که در اثر برخورداری از امکانات زندگی به دست می آید. برخورداری از امکانات زندگی و رفاه در قرآن کریم با توجه به جوانب منفی و مثبت آن در نظر گرفته شده است. رفاه در جهت مثبت زمانی بدست می آید که متکی بر ایمان و عمل صالح، عنایت و فضل الهی و همراه با عدالت و عقل باشد. در غیر این صورت، نتایج منفی مثل استکبار به بار می آورد.
رفاه در قرآن
رفاه به معنای برخورداری از آسایش و امکانات زندگی بر اثر بهره‌مندی از مال و ثروت است.[۱] مال و ثروت در قرآن، به عنوان قوام زندگی[۲] به عنوان ابزار رفاه و آسایش بشر معرفی شده است.[۳] درواقع، قرآن کریم رفاه و آسايش را حق طبيعی انسان می‌داند؛ ولی ارزشمندی آن را به داشتن ايمان و عمل صالح[۴] مشروط می‌كند و به انسان هشدار می‌دهد كه مبادا داشتن رفاه موجبات نابودی[۵] وی را فراهم كند.[۶] بر این اساس، قرآن كريم رفاه را در صورتی ناپسند دانسته است كه منجر به انحرافاتی چون استكبار[۷] شود.[۸]
عوامل موثر بر ایجاد رفاه اجتماعی در قرآن
یکی از شرایط مؤثر در تأمین رفاه افراد، پرداخت زكات[۹] است که می‌تواند چرخه درآمد، توليد و ثروت را گسترش دهد و محرك سرمايه‌گذاری، كاهش فقر، بيكاری و عامل افزايش رفاه شود.[۱۰] یکی دیگر از شرایط، قرار گرفتن انسان در مسیر عقل و عدل است که در ارتقای رفاه عمومی جامعه نقش مؤثری دارد.[۱۱] در این صورت، رفاهی که از مسیر عقل و عدالت خارج شده باشد، از بین رفتنی است.[۱۲]
منابع
ارجاعات
- ↑ . امامت پدیا1.
- ↑ . يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ ما قالُوا وَ لَقَدْ قالُوا كَلِمَةَ الْكُفْرِ وَ كَفَرُوا بَعْدَ إِسْلامِهِمْ وَ هَمُّوا بِما لَمْ يَنالُوا وَ ما نَقَمُوا إِلَّا أَنْ أَغْناهُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ مِنْ فَضْلِهِ فَإِنْ يَتُوبُوا يَكُ خَيْراً لَهُمْ وَ إِنْ يَتَوَلَّوْا يُعَذِّبْهُمُ اللَّهُ عَذاباً أَلِيماً فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ وَ ما لَهُمْ فِي الْأَرْضِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لا نَصِيرٍ؛ «به خدا سوگند مىخورند كه [سخن ناروا] نگفتهاند، در حالى كه قطعاً سخن كفر گفته و پس از اسلام آوردنشان كفر ورزيدهاند، و بر آنچه موفّق به انجام آن نشدند همّت گماشتند، و به عيبجويى برنخاستند مگر [بعد از] آنكه خدا و پيامبرش از فضل خود آنان را بىنياز گردانيدند. پس اگر توبه كنند براى آنان بهتر است، و اگر روى برتابند، خدا آنان را در دنيا و آخرت عذابى دردناك مىكند، و در روى زمين يار و ياورى نخواهند داشت» (توبه/74).
- ↑ . تحلیل کارکرد رفاه اجتماعی از دیدگاه قرآن در «افق‌های نو در فقه سیاسی؛پژوهشکده باقرالعلوم.
- ↑ . وَ ما أَمْوالُكُمْ وَ لا أَوْلادُكُمْ بِالَّتِي تُقَرِّبُكُمْ عِنْدَنا زُلْفى إِلَّا مَنْ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً فَأُولئِكَ لَهُمْ جَزاءُ الضِّعْفِ بِما عَمِلُوا وَ هُمْ فِي الْغُرُفاتِ آمِنُونَ؛ «و اموال و فرزندانتان چيزى نيست كه شما را به پيشگاه ما نزديك گرداند، مگر كسانى كه ايمان آورده و كار شايسته كرده باشند. پس براى آنان دو برابر آنچه انجام دادهاند پاداش است و آنها در غرفهها [ى بهشتى] آسوده خاطر خواهند بود». (سبأ/37).
- ↑ . وَ كَذلِكَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِكَ فِي قَرْيَةٍ مِنْ نَذِيرٍ إِلَّا قالَ مُتْرَفُوها إِنَّا وَجَدْنا آباءَنا عَلى أُمَّةٍ وَ إِنَّا عَلى آثارِهِمْ مُقْتَدُونَ؛ و بدين گونه در هيچ شهرى پيش از تو هشداردهندهاى نفرستاديم؛ مگر آنكه خوشگذرانان آن گفتند: «ما پدران خود را بر آيينى [و راهى] يافتهايم و ما از پى ايشان راهسپريم.» (زخرف /23). وَ ما أَرْسَلْنا فِي قَرْيَةٍ مِنْ نَذِيرٍ إِلَّا قالَ مُتْرَفُوها إِنَّا بِما أُرْسِلْتُمْ بِهِ كافِرُونَ؛و [ما] در هيچ شهرى هشداردهندهاى نفرستاديم؛ جز آنكه خوشگذرانان آنها گفتند: «ما به آنچه شما بدان فرستاده شدهايد كافريم.» (سبأ/34).
- ↑ . جايگاه رفاه و آسايش انسان از منظر قرآن كريم بررسی شد.
- ↑ . فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ فَيُوَفِّيهِمْ أُجُورَهُمْ وَ يَزِيدُهُمْ مِنْ فَضْلِهِ وَ أَمَّا الَّذِينَ اسْتَنْكَفُوا وَ اسْتَكْبَرُوا فَيُعَذِّبُهُمْ عَذاباً أَلِيماً وَ لا يَجِدُونَ لَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلِيًّا وَ لا نَصِيراً؛ امّا كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كردهاند، پاداششان را به تمام [و كمال] خواهد داد، و از فضل خود به ايشان افزونتر مىبخشد و امّا كسانى كه امتناع ورزيده و بزرگى فروختهاند، آنان را به عذابى دردناك دچار مىسازد و در برابر خدا براى خود يار و ياورى نخواهند يافت» (نساء/173).
- ↑ [https://iqna.ir/fa/news/1845869/%D8%AC%D8%A7%D9%8A%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B1%D9%81%D8%A7%D9%87-%D9%88-%D8%A2%D8%B3%D8%A7%D9%8A%D8%B4-%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%83%D8%B1%D9%8A%D9%85-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%B4%D8%AF . جايگاه رفاه و آسايش انسان از منظر قرآن كريم بررسی شد. ]
- ↑ . «خُذْ مِنْ أَمْوالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَكِّيهِمْ بِها وَ صَلِّ عَلَيْهِمْ إِنَّ صَلاتَكَ سَكَنٌ لَهُمْ وَ اللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيم؛ از اموال آنان صدقهاى بگير تا به وسيله آن پاك و پاكيزهشان سازى، و برايشان دعا كن، زيرا دعاى تو براى آنان آرامشى است، و خدا شنواى داناست» (توبه/103)
- ↑ . وضع زكات بر سرمايه راكد محرك سرمايه‌گذاری و عامل افزايش رفاه است؛ پرداخت زکات گامی در جهت توسعه رفاه عمومی است
- ↑ . رفاه با عقل و عدل تامین می‌شود/ ماندگاری در سایه انس با قرآن است.
- ↑ . وَ قالَ الْمَلَأُ مِنْ قَوْمِهِ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ كَذَّبُوا بِلِقاءِ الْآخِرَةِ وَ أَتْرَفْناهُمْ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا ما هذا إِلَّا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ يَأْكُلُ مِمَّا تَأْكُلُونَ مِنْهُ وَ يَشْرَبُ مِمَّا تَشْرَبُونَ؛ «و اشراف قومش كه كافر شده، و ديدار آخرت را دروغ پنداشته بودند، و در زندگى دنيا آنان را مرفّه ساخته بوديم گفتند: «اين [مرد] جز بشرى چون شما نيست: از آنچه مىخوريد، مىخورد؛ و از آنچه مىنوشيد، مىنوشد». (مؤمنون/33)