ریشه «برء»(2) (BRˀ)؛ پاک شدن، برائت جستن. از این ریشه دو طیف معنایی ساخته شده که به نظر مرتبط هستند؛ نخست معنای «پاک شدن، بهبود یافتن» که در باب افعال (أبرَأ) ساخت یافته، و دوم معنای «برائت جستن، دوری گزیدن» که در سایر کاربردهای این ریشه دیده می‌شود.

معنای لغوی

برء: خلاص شدن. كنار شدن. در مفردات آمده: برء و براء و تبرّى كنار شدن از چيزيست كه مجاورت آن ناپسند است‏ (قاموس قرآن، ج1، ص173).

ساخت‌های صرفی در قرآن

معنای بهبود دادن

أبرَأَ (باب افعال): 2 بار

معنای برائت، پاکی

بَرَّأَ (باب تفعیل): 2 بار

مُبَرَّأ (اسم مفعول): 1 بار

تَبَرَّأَ (باب تفعّل): 5 بار

بَریء (صفت فعیل): 12 بار

بَرائَۀ (مصدر): 2 بار

بَراء (اسم): 1 بار

ریشه‌شناسی

زبان واژه آوانگاری معنا توضیحات ارجاع
فارسی بین‌المللی فارسی انگلیسی
آفروآسیایی باستان baraˀ بَرَء بازیافتن، بهبود یافتن recover Orel, 56 (no. 225)

Orel, 67 (no. 266)

ber بِر بریدن cut
سامی باستان bVraˀ برَء بازیافتن، بهبود یافتن recover
brˀ برء بریدن، چاک دادن cut, cut down عربی. برء: بریدن
عبری בָּרָא بارا bārā چاق بودن be fat Gesenius, 135
اوگاریتی brr برر پاک بودن یا ماندن، تمیز بودن، آزاد بودن to be or remain pure, clean, free رابطه با «برّ» (BRR) در زبان‌های سامی DelOlmo, 239
آرامی בָּרִי باری bāri در شرایط طبیعی، سالم، قوی، تنومند، چاق in natural condition, healthy, strong, stout, fat Jastrow, 192-193
سریانی ܒܪܐ برأ کنار گذاشتن، حذف کردن، پاک کردن to leave out, omit, remove PayneSmith, 55
مندایی BRA باب افتعال. (=برر) حذف کردن، بیرون آوردن، بیرون آمدن، شکستن، … ethpa. (=BRR) to remove, put out, come forth, break out, … رابطه با ریشه BRR Macuch, 69
فنیقی BRˀ برء تنومند، سالم، چرب corpulent, healthy, fatty Krahmalkov, 125
اکدی/آشوری - Black, -
حبشی brr (I) برر تمیز کردن، سفید کردن purify, make white Leslau, 106
سبائی BRˀ برء رهایی از مسئولیت، تبرئه از بدهی free of responsibility, quittance of debt Beeston, 30
عربی بَرِءَ

بَرائَۀ

پاک شدن

برائت (جستن)

مشکور، 65

Zammit, 91

منابع

برء (پاکی) (مشتقات)

منابع ریشه شناسی