ویراستار
۹٬۰۷۷
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
== معانی مترادفات قرآنی آسیب زدن== | == معانی مترادفات قرآنی آسیب زدن== | ||
=== «تخبط» === | |||
الخَبْط، بيراهه رفتن در شب و زدن بىرويه، مثل دست و پا زدن شتر بر زمين و شاخ و برگ زدن درخت با عصا و چوبدستى. | |||
مَخْبُوط و خَبْط- در معنى يكى است يعنى، زده شده مثل مضروب و ضرب. | |||
سلطان خَبُوط- بطور استعاره براى ظلم و ستم زمامدار و صاحب قدرت بكار مىرود. | |||
اخْتِبَاط- يعنى بخشش و نيكى خواستن با إبرام و سختى، مثل مطالبه كردن چيزى با جور و ستم كه تشبيهى است از چوبدستى و عصا زدن بدرخت براى ريختن برگ. | |||
خداى تعالى گويد: (يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطانُ مِنَ الْمَسِ- 275/ بقره). | |||
(آيه در باره برخاستن از گور ربا خواران است كه مىگويد كسانى كه ربا مىخورند از گور خويش بر نمىخيزند مگر مانند برخاستن ديوانهاى كه شيطان با دست و پاى خويش او را زده است كه تشبيهى است به ديوانگى و خبط دماغ، براى اينكه مىگفتند داد و ستد هم مانند رباست). و صحيح است كه آيه فوق تشبيهى از چوب زدن بدرخت يا نيكى خواستن و طلب بخشش و احسان باشد. | |||
از پيامبر (ص) روايت شده كه فرمود: «اللّهمّ إنّى أعوذ بك أن يَتَخَبَّطَنِي الشَّيْطانُ مِنَ الْمَسِّ»<ref>ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن، ج1، ص: 578</ref> | |||
=== «اعتری» === | |||
عَرْو: (بر وزن فلس) رسيدن. در اقرب الموارد آمده: «عَرَا فُلَاناً أَمْرٌ: | |||
أَصَابَهُ- اعْتَرَى فُلَاناً أَمْرٌ: أَصَابَهُ» «إِنْ نَقُولُ إِلَّا اعْتَراكَ بَعْضُ آلِهَتِنا بِسُوءٍ» هود: 54. اين آيه جواب قوم هود است كه بآنحضرت گفتند: جز اين نگوئيم كه بعضى از خدايان ما بتو آسيبى رسانده است. اين فعل يكبار بيشتر در قرآن مجيد نيامده است. | |||
اصل آن چنانكه در «عروه» خواهد آمد بمعنى تعلق است در نهج البلاغه خطبه اول درباره شيطان آمده: | |||
«اعْتَرَتْهُ الْحَمِيَّةُ». | |||
حميت باو متعلق شد و رسيد. | |||
عُرْوَة: دستگيره. دستاويز. عروه آفتابه و دلو معلوم است اصل آن چنانكه در مجمع تصريح شده بمعنى تعلّق است. در اقرب الموارد گفته: | |||
«العروة مِنَ الدَّلْوِ وَ الْكُوزِ: الْمَقْبِضُ أَيْ أُذُنُهُمَا و كل ما يؤخذ باليد من حلقة فَهُوَ عُرْوَةٌ». | |||
«فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقى» بقره: | |||
256. «وَ مَنْ يُسْلِمْ وَجْهَهُ إِلَى اللَّهِ وَ هُوَ مُحْسِنٌ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقى» لقمان: 22. | |||
در اين دو آيه ايمان بخدا و توجّه بخدا توأم با نيكوكارى، چنگ زدن بدستگيره محكم ناميده شده در آيه اول قيد «لَا انْفِصامَ لَها» نيز ذكر شده. | |||
حقّا كه ايمان بخدا و توجه بخدا با نيكوكارى، دستگيره محكمى است كه قطع شدن ندارد، اين كلمه فقط دو بار در قرآن مجيد آمده است، جمع عُروَه عُرَى است.<ref>قاموس قرآن، ج4، ص: 336</ref> | |||
== ارجاعات == | == ارجاعات == | ||
[[رده:فرهنگنامه مترادفات قرآن]] | [[رده:فرهنگنامه مترادفات قرآن]] | ||