سبک زندگی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سبک زندگی'''؛ شیوه و روش زندگی بر اساس جهان‌بینی و برآیند ارزش‌های نهادینه شده. هرچند واژه سبک زندگی برای اولین بار توسط آلفرد آدلر روانشناس غربی در سال 1922 مطرح شد. نمونه مشابه مباحث سبک زندگی را در سیره‌نویسی مسلمانان از سنت پیامبر و ائمه می توان مشاهده کرد. همچنین آیات قرآن به مقوله وجود سبک‌های متفاوت زندگی‌ بشر پرداخته است. سبک زندگی را از منظرهای متفاوت نظیر عقلانی/شهوانی، سنتی/مدرن یا غربی/اسلامی می¬توان طبقه بندی کرد. در این میان سبک زندگی اسلامی از مهم‌ترین موضوعات بحث‌برانگیز و چالشی در چند دهه اخیر بوده که درباره آن نظرات و دیدگاه‌های مختلف و بعضاً متناقضی مطرح شده است.

سبک زندگی به صورت های متنوعی طبقه بندی شده است. برخی از این تقسیم بندی‌ها بدین صورت است: عقلانی و شهوانی؛<ref>[http://pajoohe.ir/%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C__a-2891.aspx دانشنامه پژوهه]</ref> آگاهانه، تقلیدی و یا تلفیقی؛<ref>[http://fa.wikifeqh.ir/%D8%B3%D8%A8%DA%A9 %D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C %D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C ویکی فقه]</ref> سبک کلان سنتی و مدرن؛<ref>[https://isfahan.iqna.ir/fa/news/3940108/%D8%AA%D8%AD%D9%82%D9%82-%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%DA%AF%D8%B1%D9%88-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B4%D8%AF%D9%86-%D9%88-%DB%8C%DA%A9%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DA%86%DA%AF%DB%8C-%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C سیدمحمود نجاتی حسینی در گفت‌وگو با ایکنا؛ تحقق سبک زندگی اسلامی در گرو انتخاب مردم است / جهانی شدن و یکپارچگی سبک زندگی]</ref> غربی و اسلامی.<ref>[https://isfahan.iqna.ir/fa/news/3939586/%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%AA%D8%B6%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF مجید ابهری در گفت‌وگو با ایکنا: سبک زندگی اسلامی تضادی با علوم جدید ندارد]</ref>

==== حوزه ها و مبانی سبک زندگی اسلامی ====

هواداران و تئوری‌پردازان سبک زندگی، این نوع از سبک زندگی را مبتنی بر فهم آیات و روایات دینی و همچنین الگوگیری از سیره و روش زندگی ائمه معصومین(ع) می‌دانند و معتقدند این نوع سبک زندگی، برای همه عصرها و نسل‌ها و حتی در دوره مدرن نیز امکان تحقق دارد.<ref>[https://isfahan.iqna.ir/fa/news/3946980/%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D9%88-%D9%86%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%AF%D8%B1%D9%86 گزارش/ باید و نبایدهای سبک زندگی اسلامی در دوران مدرن]</ref> از تظر کارشناسان و متخصصان اسلامی، سبک زندگی اسلامی یک امر دست‌نیافتنی و خیالی نیست، اتفاقاً با شرایط جدید، تعامل با جهان و استفاده از فناوری نیز دست‌یافتنی است و دلیل آن نیز به جامعیت دین اسلام برمی‌گردد. در اسلام، عناصر مترقی و پیشرفته‌ای مثل عقلانیت و اجتهاد وجود دارد که می‌تواند پویایی و روزآمدی با حفظ اصول را به همراه داشته باشد. یعنی هم می‌توان اصول را حفظ کرد و در عین حال با جهان تعامل درست و سازنده و منطقی هم داشت. نمی¬توان با اقتضائات جهان جدید جنگید و یا در برابر آن منفعل بود بلکه باید آن را درک و سپس بومی کرد. بومی کردن در چهار مرحله روزآمدی، کارآمدی، اسلامی‌سازی و ایرانی‌سازی اتفاق می‌افتد.<ref>[https://isfahan.iqna.ir/fa/news/3946980/%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D9%88-%D9%86%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%AF%D8%B1%D9%86 گزارش/ باید و نبایدهای سبک زندگی اسلامی در دوران مدرن- سبک زندگی اسلامی دست‌نیافتنی و خیالی نیست]</ref>

==== آسیب های فعالیت در زمینه سبک زندگی اسلامی ====

اقدامات و فعالیت هایی که در حوزه سبک زندگی اسلامی صورت گرفته است از آسیب هایی چند برخوردار هستند. برخی از این آسیب ها عبارتند از: 1. متعارض بودن منابع،<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4016058/%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%85%D8%A4%D8%AB%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C مسعود آذربایجانی تشریح کرد: عوامل مؤثر در سبک زندگی با رویکرد روان‌شناسی دینی]</ref> 2. عدم ساخت قالب‌های مناسب برای ترویج  سبک زندگی اسلامی(مثلاً به رغم اهمیت دوره کودکی و تاثیر این دوره در شکل گیری شخصیت افراد اما هنوز قالب مناسبی برای ترویج سبک زندگی اسلامی به این افراد در دسترس نیست)، <ref>[https://shahrekord.iqna.ir/fa/news/4073574/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B9%D9%87%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%AF-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA فرهنگسازی سبک زندگی قرآنی بر عهده اساتید دانشگاه است]</ref> 3. عدم توجه به عینیت‌یافتگی و مقوله شدن (توضیح آنکه سبک زندگی نقل و دسته‌بندی روایات نیست؛ باید روایات را به مثابه یک منبع معرفتی، ارزشی و هنجاری در نظر گرفت و طبق این منابع، الگوهای رفتاری را کشف کرد)، <ref>[https://iqna.ir/fa/news/4068119/%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D9%88-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF-%D9%86%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%AF-%D8%B4%D8%AF حجت‌الاسلام الهی خراسانی: سبک زندگی با بیان احکام و روایات تولید نخواهد شد]</ref> 4. اعتبار پائین سند روایات مربوط به سبک زندگی(توضیح آنکه فعالان این حوزه از متون اسلامی و روایی به‌عنوان منبع‌ استفاده می‌کنند، ولی بسیاری از این افراد اساساً به سند روایات دقت نمی‌کنند. آنچه فقه به آن توجه می‌کند واجبات و محرمات نام دارد و در حوزه مستحبات، مباهات و مکروهات، قائل به تسامح است، در حالی که حوزه سبک زندگی دقیقاً در همین مقولات خلاصه می‌شود، یعنی درست جایی که تاریخ فقه به آن حساس نیست و بیشترین مواد، منابع و مصالح سبک زندگی را تأمین می‌کند)، 5. بی توجهی به جامع‌نگری در تبلیغ و ترویج سبک زندگی دینی(توضیح آنکه متأسفانه عموماً نگاه افراد فعال در این زمینه جامع نیست و نگاه ناقص و بخشی آنها باعث فهم ناقص دین می‌شود که معضل بزرگی است، چرا که فهم ناقص از نفهمیدن بدتر است)، 6. بی‌توجهی به اقتضائات روز جامعه در بیان آیات و روایات( توضیح آنکه چاپ کتب روایی درباره سبک زندگی بدون توضیح، تحلیل و به‌روزآوری، اگر آسیب‌زننده نباشد، قطعاً کمکی هم نخواهد کرد. در واقع، در روایات و احادیث مربوط به حوزه سبک زندگی باید اجتهاد، تحلیل و تطبیق با فضا و الزامات روز جامعه انجام شود)، 7. در نظر نگرفتن تفاوت رفتارها در سبک زندگی اسلامی( توضیح آنکه بسیاری از فعالان سبک زندگی اسلامی، تصور می‌کنند سبک زندگی اسلامی به معنای شباهت رفتار همه مردم است، در حالی که استقرار سبک زندگی اسلامی به معنای یکپارچه و یک نوع شدن افراد نیست. مبانی رفتار و حلال و حرام الهی واحد است و همه باید به آن ملزم باشند، ولی دین به شدت به سلایق، ذوق و علایق مردم احترام می‌گذارد و وجود این طیف عجیب و گسترده از مستحبات در دین، به علت توجه به علایق و سلیقه افراد است تا هر کس بنا به ذوق و سلیقه خود به آنها بپردازد)، <ref>[https://isfahan.iqna.ir/fa/news/4065532/%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%B9%D9%86%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%87%D8%AA-%D8%B1%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7-%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA سبک زندگی اسلامی به معنای شباهت رفتارها نیست]</ref> 8. سازگاری ادبیات تولیدی موجود در حوزه سبک زندگی با مبانی فرهنگ غرب (توضیح آنکه یکی از مهم‌ترین مسائلی که در آسیب‌شناسی سبک زندگی در جامعه باید مورد توجه قرار دهیم، سازگاری آن با مبانی فرهنگی اجتماع است، ایدئولوژی غربی، مارکسیستی، سوسیالیستی و کمونیستی هرگز نمی‌تواند شیوه‌های زندگی متناسب با فرهنگ ایرانی اسلامی را طرح کند و برهمین اساس بهترین راه، مراجعه به منابع غنی اسلامی است). <ref>[https://isfahan.iqna.ir/fa/news/3473431/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%AA%D9%88%D8%AD%DB%8C%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D9%87%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D9%87-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D9%87%D8%AF ستوده‌نیا: جهان‌بینی توحیدی اسلام، بهترین سبک زندگی را ارائه می‌دهد]</ref>

== پاورقی ها ==