دیوانسالاران، مدیران، ویراستار
۴٬۸۳۱
ویرایش
Parsaeiyan (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' ها ' به 'ها ') |
Parsaeiyan (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' های ' به 'های ') |
||
(یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''سلامت معنوی'''؛ رکن چهارم سلامت. امروزه سلامت معنوی بحثی فرارشتهای محسوب | '''سلامت معنوی'''؛ رکن چهارم سلامت. امروزه سلامت معنوی بحثی فرارشتهای محسوب میشود که مهمترین بعد سلامت را در بر میگیرد. سلامت معنوی عنصر عینی است و رضایت حقیقی، لذت، امید و هدفمندی حقیقی را ایجاد میکند. بعد معنوی سلامت به اعتقاد به خدا و هدفمند بودن در زندگی اشاره دارد. شاخصهای تعریف شده ای برای سلامت معنوی وجود دارد که تضعیف آنها موجب بروز آسیبهای اجتماعی میشود. | ||
== تعریف سلامت معنوی == | == تعریف سلامت معنوی == | ||
خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
== اهمیت و جایگاه سلامت معنوی == | == اهمیت و جایگاه سلامت معنوی == | ||
با توجه به اینکه سلامت معنوی در درمان بسیاری از بیماریها اثر گذار است | با توجه به اینکه سلامت معنوی در درمان بسیاری از بیماریها اثر گذار است نمیتوان آن را در زندگی بشری نادیده انگاشت.<ref>[https://qom.iqna.ir/fa/news/3691951/%D9%85%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86-%D9%85%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%D8%B4%D9%88%D8%AF مبانی سلامت معنوی و اسلامی باید جایگزین مبانی غربی شود]</ref> زندگی انسان بدون هدف، معنا ندارد و اهمیت سلامت معنوی در این است که زندگی انسان را هدفمند و ارزشمند ساخته و او را برای پیمودن راه درست زندگی آماده میکند.<ref>[https://isfahan.iqna.ir/fa/news/3901280/%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D8%AA%D8%B6%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA دین تضمینکننده سلامت معنوی است]</ref> سلامت معنوی عامل بسیار مهمی است که انسان را در برابر آسیبهای اجتماعی محافظت میکند؛ از آنجایی که روان، فرامادی و وابسته به عواملی مانند باورها و ارزشهای متعالی هر انسانی است بدون تردید مسائل اعتقادی اخلاقی و دینی میتواند روی آن اثر بگذارد و کمرنگ شدن این مسائل میتواند خطرات جبرانناپذیری هم برای فرد و هم برای اجتماع به دنبال آورد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/2749340/%D8%AF%DA%86%D8%A7%D8%B1-%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B6%D8%B9%D9%81-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87-%D9%87%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%85 دچار بحران ضعف سلامت معنوی در جامعه هستیم]</ref> | ||
سلامت معنوی دستاورد ایمان به مبدا و اعتقاد به ذات لایزال الهی با توجه به توحید ذاتی، صفاتی و افعالی و انجام اعمال صالح است؛ این جنبه از سلامت اثرات فوق العادهای در ارتباط انسان با خود، دیگران و با جهان پیرامون او دارد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3586308/%D8%B1%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%A3%D8%AB%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D8%AC%D8%B3%D9%85%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C راههای تأثیر سلامت معنوی بر سلامت جسمی، روانی و اجتماعی]</ref> | سلامت معنوی دستاورد ایمان به مبدا و اعتقاد به ذات لایزال الهی با توجه به توحید ذاتی، صفاتی و افعالی و انجام اعمال صالح است؛ این جنبه از سلامت اثرات فوق العادهای در ارتباط انسان با خود، دیگران و با جهان پیرامون او دارد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3586308/%D8%B1%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%A3%D8%AB%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D8%AC%D8%B3%D9%85%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C راههای تأثیر سلامت معنوی بر سلامت جسمی، روانی و اجتماعی]</ref> | ||
خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
مفهوم سلامت معنوی از منظر قرآن به معنی برخوردار بودن از قلب سلیم است. صاحبان قلب سلیم دارای ویژگیهایی هستند که در روانشناسی مثبت به آن رسیدهاند، از جمله اینکه این افراد در زمان حال زندگی میکنند، صبور هستند و از هرگونه ترس و اضطراب از آیندهشان ایمن هستند و در روانشناسی مثبت افراد سالم به حساب میآیند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3974820/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%86-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D8%AF%D9%84-%D9%82%D9%84%D8%A8-%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85 بازگرداندن سلامت معنوی بیماران با مدل قلب سلیم]</ref> قرآن کریم آياتی جهت رسيدن به تعريف سلامت معنوی دارد؛ آيه ۹۷ سوره نحل میتواند بنايی در جهت رسيدن به تعريف سلامت معنوی باشد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/2285462/%D8%B6%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AA-%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9-%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87 ضرورت اطلاع رسانی درباره سلامت معنوی در جامعه]</ref> | مفهوم سلامت معنوی از منظر قرآن به معنی برخوردار بودن از قلب سلیم است. صاحبان قلب سلیم دارای ویژگیهایی هستند که در روانشناسی مثبت به آن رسیدهاند، از جمله اینکه این افراد در زمان حال زندگی میکنند، صبور هستند و از هرگونه ترس و اضطراب از آیندهشان ایمن هستند و در روانشناسی مثبت افراد سالم به حساب میآیند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3974820/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%86-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D8%AF%D9%84-%D9%82%D9%84%D8%A8-%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85 بازگرداندن سلامت معنوی بیماران با مدل قلب سلیم]</ref> قرآن کریم آياتی جهت رسيدن به تعريف سلامت معنوی دارد؛ آيه ۹۷ سوره نحل میتواند بنايی در جهت رسيدن به تعريف سلامت معنوی باشد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/2285462/%D8%B6%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AA-%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9-%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87 ضرورت اطلاع رسانی درباره سلامت معنوی در جامعه]</ref> | ||
== | == شاخصهای سلامت معنوی در قرآن == | ||
از منظر قرآن، شاخصهای سلامت معنوی، همه مراتب وجودی انسان را دربر میگيرد و در اين راستا خوف و رجا، آرامش، شادی و رضايت درونی از شاخصهای احساسی؛ خردورزی، حقجويی، عبرتپذيری، معرفت به عالم غيب، اعتقاد به جنبه آيهای عالم طبيعت و خودشناسی، از شاخصهای شناختی؛ و نيز مهرورزی به ديگران، اعتماد و توكل به خداوند، اخلاص، شرح صدر و صبر از شاخصهای سلامت رفتاری است.<ref>[https://mazandaran.iqna.ir/fa/news/2358478/%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9-%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D8%B5%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%83%D8%B1%D9%8A%D9%85-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%B4%D8%AF موضوع «شاخصهای سلامت معنوی از منظر قرآن كريم» بررسی شد]</ref> | از منظر قرآن، شاخصهای سلامت معنوی، همه مراتب وجودی انسان را دربر میگيرد و در اين راستا خوف و رجا، آرامش، شادی و رضايت درونی از شاخصهای احساسی؛ خردورزی، حقجويی، عبرتپذيری، معرفت به عالم غيب، اعتقاد به جنبه آيهای عالم طبيعت و خودشناسی، از شاخصهای شناختی؛ و نيز مهرورزی به ديگران، اعتماد و توكل به خداوند، اخلاص، شرح صدر و صبر از شاخصهای سلامت رفتاری است.<ref>[https://mazandaran.iqna.ir/fa/news/2358478/%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9-%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D8%B5%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%83%D8%B1%D9%8A%D9%85-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%B4%D8%AF موضوع «شاخصهای سلامت معنوی از منظر قرآن كريم» بررسی شد]</ref> | ||
شاخصهای سلامت معنوی، فقط رفتارها و یا احساسات روانشناختی نظیر رضایت باطنی و یا آرامش درونی را شامل نمیشود بلکه همه زندگی انسان معنوی را دربرمیگیرد که میتواند از این طریق جهتگیری الهی پیدا کند.<ref>[https://ardabil.iqna.ir/fa/news/4065727/%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87-%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C-%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D8%A8%D8%A7%D8%B4%D8%AF سلامت معنوی اسلامی باید پایه اصلی نظام سلامت باشد]</ref> | شاخصهای سلامت معنوی، فقط رفتارها و یا احساسات روانشناختی نظیر رضایت باطنی و یا آرامش درونی را شامل نمیشود بلکه همه زندگی انسان معنوی را دربرمیگیرد که میتواند از این طریق جهتگیری الهی پیدا کند.<ref>[https://ardabil.iqna.ir/fa/news/4065727/%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87-%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C-%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D8%A8%D8%A7%D8%B4%D8%AF سلامت معنوی اسلامی باید پایه اصلی نظام سلامت باشد]</ref> | ||
== | == گامهای نیل به سلامت معنوی == | ||
راهكارهای ارتقای سلامت معنوی و تغییر سبك زندگی در گرو انس با آیات قرآنی است. اهمیت انس با قرآن به قدری است که در احادیث عدم آرامش درونی به دلیل دوری از قرآن و کمی مؤانست با این مصحف شریف بیان شده است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4067151/%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%82%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D9%88-%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D8%A8%D9%83-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%BE%DB%8C-%D8%A7%D9%86%D8%B3-%D8%A8%D8%A7-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 ارتقای سلامت معنوی و تغییر سبك زندگی در پی انس با قرآن ]</ref> علاوه بر انس با قرآن، سلامت معنوی میتواند با ادعیه و رعایت دستورالعملها و آنچه که در دین مبین اسلام و سایر ادیان الهی وجود دارد تقویت شود بنابراین با تمسک جستن به اعتقادات میتوان سیستم ایمنی را تقویت کرد.<ref>[https://qazvin.iqna.ir/fa/news/4001675/%DA%A9%D9%85%DA%A9-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%A8%D9%87%D8%A8%D9%88%D8%AF-%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85-%D8%A7%DB%8C%D9%85%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D8%AF%D9%86 کمک سلامت معنوی به بهبود سیستم ایمنی بدن]</ref> از مطالعه آيات قرآن چنين برمیآيد که جهان هستی و انسان بهطور فطری گرايش به حق دارد و نيز ملاك سعادت انسان، تقرب الهی است پس شرط اول سلامت معنوی برای باورمندان به اسلام، فرض و پذيرش وجود خداوند میباشد كه البته شرط لازم برای سلامت معنوی است و نه شرط كافی.<ref>[https://mazandaran.iqna.ir/fa/news/2358478/%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9-%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D8%B5%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%83%D8%B1%D9%8A%D9%85-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%B4%D8%AF موضوع «شاخصهای سلامت معنوی از منظر قرآن كريم» بررسی شد]</ref> از سوی دیگر منشأ تمام بیماریهای معنوی بشر، نفس اوست و برای کسب سلامت معنوی، چارهای جز علاج نفس نیست.<ref>[https://isfahan.iqna.ir/fa/news/4059912/%DA%A9%D8%B3%D8%A8-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%DA%86%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D8%B2-%D8%B9%D9%84%D8%A7%D8%AC-%D9%86%D9%81%D8%B3-%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF کسب سلامت معنوی چارهای جز علاج نفس ندارد]</ref> بنابراین گامهای اصلی خودمراقبتی و رسیدن به سلامت معنوی عبارتند از: شفقت به خود، اعتماد، دانشافزایی معنوی، شناخت دیسترسها و روشهای کاهش آنها، تقویت ارتباط با خدا و بعد ارتباط با مردم و عالم طبیعت و حفظ انگیزه در تمام عمر و محاسبه نفس روزانه.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4035290/%D8%B6%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AA-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%82%D8%A8%D8%AA%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%AF%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C ضرورت خودمراقبتی برای رسیدن به سلامت معنوی]</ref> | راهكارهای ارتقای سلامت معنوی و تغییر سبك زندگی در گرو انس با آیات قرآنی است. اهمیت انس با قرآن به قدری است که در احادیث عدم آرامش درونی به دلیل دوری از قرآن و کمی مؤانست با این مصحف شریف بیان شده است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4067151/%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%82%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D9%88-%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D8%A8%D9%83-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%BE%DB%8C-%D8%A7%D9%86%D8%B3-%D8%A8%D8%A7-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 ارتقای سلامت معنوی و تغییر سبك زندگی در پی انس با قرآن ]</ref> علاوه بر انس با قرآن، سلامت معنوی میتواند با ادعیه و رعایت دستورالعملها و آنچه که در دین مبین اسلام و سایر ادیان الهی وجود دارد تقویت شود بنابراین با تمسک جستن به اعتقادات میتوان سیستم ایمنی را تقویت کرد.<ref>[https://qazvin.iqna.ir/fa/news/4001675/%DA%A9%D9%85%DA%A9-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%A8%D9%87%D8%A8%D9%88%D8%AF-%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85-%D8%A7%DB%8C%D9%85%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D8%AF%D9%86 کمک سلامت معنوی به بهبود سیستم ایمنی بدن]</ref> از مطالعه آيات قرآن چنين برمیآيد که جهان هستی و انسان بهطور فطری گرايش به حق دارد و نيز ملاك سعادت انسان، تقرب الهی است پس شرط اول سلامت معنوی برای باورمندان به اسلام، فرض و پذيرش وجود خداوند میباشد كه البته شرط لازم برای سلامت معنوی است و نه شرط كافی.<ref>[https://mazandaran.iqna.ir/fa/news/2358478/%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9-%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D8%B5%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%83%D8%B1%D9%8A%D9%85-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%B4%D8%AF موضوع «شاخصهای سلامت معنوی از منظر قرآن كريم» بررسی شد]</ref> از سوی دیگر منشأ تمام بیماریهای معنوی بشر، نفس اوست و برای کسب سلامت معنوی، چارهای جز علاج نفس نیست.<ref>[https://isfahan.iqna.ir/fa/news/4059912/%DA%A9%D8%B3%D8%A8-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%DA%86%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D8%B2-%D8%B9%D9%84%D8%A7%D8%AC-%D9%86%D9%81%D8%B3-%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF کسب سلامت معنوی چارهای جز علاج نفس ندارد]</ref> بنابراین گامهای اصلی خودمراقبتی و رسیدن به سلامت معنوی عبارتند از: شفقت به خود، اعتماد، دانشافزایی معنوی، شناخت دیسترسها و روشهای کاهش آنها، تقویت ارتباط با خدا و بعد ارتباط با مردم و عالم طبیعت و حفظ انگیزه در تمام عمر و محاسبه نفس روزانه.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4035290/%D8%B6%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AA-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%82%D8%A8%D8%AA%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%AF%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C ضرورت خودمراقبتی برای رسیدن به سلامت معنوی]</ref> | ||
== تأثیرات سلامت معنوی == | == تأثیرات سلامت معنوی == | ||
مطالعات انجام شده در زمینه تأثیر معنویت بر سلامت افراد نشان داده است که سلامت معنوی نه تنها بر روی سلامت جسمی<ref>[https://qom.iqna.ir/fa/news/3467426/%D8%AC%D9%85%D8%B9-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D9%88%D9%81-%D9%88-%D8%B1%D8%AC%D8%A7-%D9%85%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C جمع میان خوف و رجا؛ مهمترین عامل در سلامت معنوی ]</ref> و روانی موثر است بلکه بر روی بهداشت، پیشگیری <ref>[https://iqna.ir/fa/news/3590318/%D9%86%D9%82%D8%B4-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86 نقش پیشگیری کننده سلامت معنوی در بهداشت روان]</ref>و درمان در حوزه اجتماعی نیز اثر میگذارد؛<ref>[https://iqna.ir/fa/news/2915474/%D8%AA%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2-%D8%A8%DB%8C%D8%B4%D8%AA%D8%B1-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D9%86%D8%B3%D8%A8%D8%AA-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 تمرکز بیشتر کشورهای غربی بر سلامت معنوی نسبت به ایران]</ref> وجود سلامت معنوی فرصت | مطالعات انجام شده در زمینه تأثیر معنویت بر سلامت افراد نشان داده است که سلامت معنوی نه تنها بر روی سلامت جسمی<ref>[https://qom.iqna.ir/fa/news/3467426/%D8%AC%D9%85%D8%B9-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D9%88%D9%81-%D9%88-%D8%B1%D8%AC%D8%A7-%D9%85%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C جمع میان خوف و رجا؛ مهمترین عامل در سلامت معنوی ]</ref> و روانی موثر است بلکه بر روی بهداشت، پیشگیری <ref>[https://iqna.ir/fa/news/3590318/%D9%86%D9%82%D8%B4-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86 نقش پیشگیری کننده سلامت معنوی در بهداشت روان]</ref>و درمان در حوزه اجتماعی نیز اثر میگذارد؛<ref>[https://iqna.ir/fa/news/2915474/%D8%AA%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2-%D8%A8%DB%8C%D8%B4%D8%AA%D8%B1-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D9%86%D8%B3%D8%A8%D8%AA-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 تمرکز بیشتر کشورهای غربی بر سلامت معنوی نسبت به ایران]</ref> وجود سلامت معنوی فرصت جامعنگری را در انسان ایجاد می-کند،<ref>[https://fars.iqna.ir/fa/news/4008299/%DA%A9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D9%86%D9%87%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA کدام نهاد متولی سلامت معنوی است]</ref> آستانه تحمل افراد و تابآوری او را افزایش و میزان توان او را برای مقابله با بیماری افزایش میدهد<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3934260/%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%87-%D8%AA%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%AF پروژه تحقیقاتی سلامت معنوی کودکان به اتمام رسید ]</ref> و از مرگ ناشی از بیماریهای مختلف تا حد زیادی پیشگیری میکند.<ref>[https://birjand.iqna.ir/fa/news/1361589/%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%A8%D9%8F%D8%B9%D8%AF-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B4-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%BE%D8%B1%D8%AA%D9%88-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D9%82%D9%82-%D9%85%DB%8C%E2%80%8E%D8%B4%D9%88%D8%AF سلامت معنوی؛ بُعد فراموش شده سلامت/ بهداشت روان در پرتو آموزههای اسلامی محقق میشود]</ref> سلامت معنوی به افزایش ترشح هورمون سروتونین کمک میکند که این هورمون در شادیآفرینی و احساس شادی و شعف انسان نقش مهمی دارد و باعث کاهش استرس و اضطراب میشود و به تقویت سیستم ایمنی کمک میکند.<ref>[https://qazvin.iqna.ir/fa/news/4001675/%DA%A9%D9%85%DA%A9-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%A8%D9%87%D8%A8%D9%88%D8%AF-%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85-%D8%A7%DB%8C%D9%85%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D8%AF%D9%86 کمک سلامت معنوی به بهبود سیستم ایمنی بدن]</ref> | ||
ارتقای سلامت معنوی باعث کاهش بسیاری از | ارتقای سلامت معنوی باعث کاهش بسیاری از آسیبپذیریهای پرهزینه اجتماعی میشود؛ زیرا اگر سلامت معنوی جامعه ارتقا پیدا کند بسیاری از ناهنجاریها و آسیب پذیریهای پرهزینه اجتماعی کاهش پیدا خواهد کرد چرا که بسیاری از این معضلات ناشی از عدم برخورداری افراد از سلامت معنوی مطلوب است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1441795/%D8%AC%D8%A7%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%84%DB%8C-%DB%8C%DA%A9-%D9%86%D9%87%D8%A7%D8%AF-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%86-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C جای خالی یک نهاد کلان ملی برای پرداختن به سلامت معنوی ]</ref> | ||
== آسیب شناسی اقدامات صورت گرفته در ایران در زمینه سلامت معنوی == | == آسیب شناسی اقدامات صورت گرفته در ایران در زمینه سلامت معنوی == | ||
سلامت معنوی در کشور ایران به شکل مناسب تعریف، تدوین و وارد مباحث آموزشی نشده است<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1433263/%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%AE%D9%88%D8%AF-%D8%B1%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%AF%D8%A7-%D9%86%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA سلامت معنوی جایگاه خود را در مداخلات پزشکی پیدا نکرده است]</ref> و با وجود گذشت چند دهه از طرح موضوع سلامت معنوی همچنان این رکن بااهمیت ناشناخته باقی مانده است و اتفاق نظری در این حوزه پدید نیامده است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1444751/%D8%A7%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%82-%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA اتفاق نظری در موضوع سلامت معنوی پدید نیامده است]</ref> بنابراین جای یک نهاد کلان ملی برای پرداختن به سلامت معنوی در کشور ایران خالی است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1441795/%D8%AC%D8%A7%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%84%DB%8C-%DB%8C%DA%A9-%D9%86%D9%87%D8%A7%D8%AF-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%86-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C جای خالی یک نهاد کلان ملی برای پرداختن به سلامت معنوی]</ref> به عبارت دیگر یک ساختار اندیشهورزی و نظریهپردازی که متناسب با آن مشخص یاشد که چه باید کرد وجود ندارد؛<ref>[https://fars.iqna.ir/fa/news/3882783/%D8%AA%D9%88%D8%AC%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D9%86%D9%81%DB%8C%E2%80%8C%D9%83%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%84%D8%B2%D9%88%D9%85-%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%82%D8%A8%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%DB%8C-%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA توجه به سلامت معنوی نفیكننده لزوم مراقبتهای بهداشتی نیست]</ref> زیرا نه نظام آموزشی و نه رسانهها و نه حتی حوزههای علمیه در بخش تبلیغ دینی بر روی نظریه معنویت اسلام کار نکردهاند که باعث | سلامت معنوی در کشور ایران به شکل مناسب تعریف، تدوین و وارد مباحث آموزشی نشده است<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1433263/%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%AE%D9%88%D8%AF-%D8%B1%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%AF%D8%A7-%D9%86%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA سلامت معنوی جایگاه خود را در مداخلات پزشکی پیدا نکرده است]</ref> و با وجود گذشت چند دهه از طرح موضوع سلامت معنوی همچنان این رکن بااهمیت ناشناخته باقی مانده است و اتفاق نظری در این حوزه پدید نیامده است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1444751/%D8%A7%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%82-%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA اتفاق نظری در موضوع سلامت معنوی پدید نیامده است]</ref> بنابراین جای یک نهاد کلان ملی برای پرداختن به سلامت معنوی در کشور ایران خالی است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1441795/%D8%AC%D8%A7%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%84%DB%8C-%DB%8C%DA%A9-%D9%86%D9%87%D8%A7%D8%AF-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%86-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C جای خالی یک نهاد کلان ملی برای پرداختن به سلامت معنوی]</ref> به عبارت دیگر یک ساختار اندیشهورزی و نظریهپردازی که متناسب با آن مشخص یاشد که چه باید کرد وجود ندارد؛<ref>[https://fars.iqna.ir/fa/news/3882783/%D8%AA%D9%88%D8%AC%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D9%86%D9%81%DB%8C%E2%80%8C%D9%83%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%84%D8%B2%D9%88%D9%85-%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%82%D8%A8%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%DB%8C-%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA توجه به سلامت معنوی نفیكننده لزوم مراقبتهای بهداشتی نیست]</ref> زیرا نه نظام آموزشی و نه رسانهها و نه حتی حوزههای علمیه در بخش تبلیغ دینی بر روی نظریه معنویت اسلام کار نکردهاند که باعث میشود نظریه معنویت سکولار در این خلأ جایگزین شود.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3727563/%D8%A7%D9%87%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%B3%D9%86-%D8%A7%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C اهمیت سن افراد در برنامههای سلامت معنوی]</ref> یکی دیگر از مشکلات در ایران کپیبرداری و تقلید خدمات سلامتی است که در جهان ارائه میشود، در حالی که خدمات سلامت باید جامعهنگر و متناسب با ارزشها و فرهنگ هر جامعهای ارائه شود. همچنین شایستگیهای ارائه کنندگان خدمات سلامت معنوی به هیچ عنوان سنجیده نمیشود.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3972245/%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D9%87%E2%80%8C-%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%AA-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF شایستگی ارائه کنندگان خدمات سلامت معنوی بررسی میشود]</ref> | ||
== پیامدهای ضعف یا فقدان سلامت معنوی == | == پیامدهای ضعف یا فقدان سلامت معنوی == | ||
در خصوص تأثیر خلأ معنوی در ارتباط افراد با خود باید اذعان کرد که وقتی فرد از پشتوانه غنی و وجود خداوندی که دستش با قوانین خلقت بسته نیست، برخوردار نباشد، مضطرب، نگران و ناامید شده، احساس تنهایی میکند و حتی ممکن است خودزنی کند یا افکار خودکشی داشته باشد. افرادی که خلأ معنویت دارند ممکن است بخواهند به دیگران صدمه بزنند یا دچار انزوای اجتماعی شده، حسادت، تنفر، انزجار، انتقام یا پرخاشگری کلامی و رفتاری داشته باشند و به قساوت و سنگدلی برسند. خلأ معنویت آسیب شدیدی به اعتماد به نفس و قدرت سازگاری افراد میزند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4035290/%D8%B6%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AA-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%82%D8%A8%D8%AA%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%AF%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C ضرورت خودمراقبتی برای رسیدن به سلامت معنوی]</ref> | در خصوص تأثیر خلأ معنوی در ارتباط افراد با خود باید اذعان کرد که وقتی فرد از پشتوانه غنی و وجود خداوندی که دستش با قوانین خلقت بسته نیست، برخوردار نباشد، مضطرب، نگران و ناامید شده، احساس تنهایی میکند و حتی ممکن است خودزنی کند یا افکار خودکشی داشته باشد. افرادی که خلأ معنویت دارند ممکن است بخواهند به دیگران صدمه بزنند یا دچار انزوای اجتماعی شده، حسادت، تنفر، انزجار، انتقام یا پرخاشگری کلامی و رفتاری داشته باشند و به قساوت و سنگدلی برسند. خلأ معنویت آسیب شدیدی به اعتماد به نفس و قدرت سازگاری افراد میزند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4035290/%D8%B6%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AA-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%82%D8%A8%D8%AA%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%AF%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C ضرورت خودمراقبتی برای رسیدن به سلامت معنوی]</ref> | ||
اگر زندگی یک جامعه بدون معنویت و یاد خدا باشد، ارتباطات و منافع فقط حول محور مادی است و در جامعهای که از یاد خدا غافل باشد نور محبت، پیوند عاطفی و شور و نشاط معنوی وجود ندارد<ref>[https://lorestan.iqna.ir/fa/news/4079193/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%B1%D8%A7-%D8%AA%D8%B6%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D8%AF مسجد سلامت معنوی جامعه را تضمین میکند]</ref> و زمینه ساز بروز آسیبهای اجتماعی نظیر | اگر زندگی یک جامعه بدون معنویت و یاد خدا باشد، ارتباطات و منافع فقط حول محور مادی است و در جامعهای که از یاد خدا غافل باشد نور محبت، پیوند عاطفی و شور و نشاط معنوی وجود ندارد<ref>[https://lorestan.iqna.ir/fa/news/4079193/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%B1%D8%A7-%D8%AA%D8%B6%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D8%AF مسجد سلامت معنوی جامعه را تضمین میکند]</ref> و زمینه ساز بروز آسیبهای اجتماعی نظیر نزاعهای خیابانی، دزدی، اعتیاد و قتل می-گردد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/2749340/%D8%AF%DA%86%D8%A7%D8%B1-%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B6%D8%B9%D9%81-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87-%D9%87%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%85 دچار بحران ضعف سلامت معنوی در جامعه هستیم]</ref> | ||
== منابع == | == منابع == |