یمم (تیمّم)
ریشه «یمم» (YMM)؛ تیمّم. این ریشه در این معنا 3 بار در قرآن کریم آمده است.
معنای لغوی
يمم: تيمّم بمعنى قصد است در مصباح از ابن سكيت نقل كرده: فَتَيَمَّمُوا صَعِيداً طَيِّباً يعنى قصد كنيد زمين پاك را در مجمع فرموده: تيمّم بمعنى قصد است همچنين است تأمّم.
أَنْفِقُوا مِنْ طَيِّباتِ ما كَسَبْتُمْ وَ مِمَّا أَخْرَجْنا لَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَ لا تَيَمَّمُوا الْخَبِيثَ مِنْهُ تُنْفِقُونَ وَ لَسْتُمْ بِآخِذِيهِ إِلَّا أَنْ تُغْمِضُوا فِيهِ ... بقره: 267. غرض آنست كه در حين انفاق چيز پست و كم قيمت را كه خود آنرا اگر بدهند نميگيريد، انفاق نكنيد بلكه چيزى را براى انفاق اختيار كنيد كه پر قيمت و مورد پسند شما و همه است.
... وَ إِنْ كُنْتُمْ مَرْضى أَوْ عَلى سَفَرٍ أَوْ جاءَ أَحَدٌ مِنْكُمْ مِنَ الْغائِطِ أَوْ لامَسْتُمُ النِّساءَ فَلَمْ تَجِدُوا ماءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيداً طَيِّباً فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَ أَيْدِيكُمْ مِنْهُ ... مائده: 6 همچنين است آيه 43. از سوره نساء فقط لفظ «منه» در آن نيامده است. تيمّم چنانكه گفته شد بمعنى قصد است و در عرف شرع نام قصد بخصوصى است و آن اينكه زمين پاك را قصد كند و خاك را در پيشانى و دستها استعمال نمايد (قاموس قرآن، ج7، ص270).
ساخت‌های صرفی در قرآن
تَیَمَّمَ (فعل باب تفعّل): 3 بار
ریشه‌شناسی
| زبان | لفظ | لفظ با آوانویسی عربی | معنای انگلیسی | معنای فارسی | توضیح | منبع |
| قرآن | تَیَمَّمَ | تَیَمَّمَ | تَیَمَّمَ | يمم: تيمّم بمعنى قصد است در مصباح از ابن سكيت نقل كرده: | قاموس قرآن، ج7، ص: 270 | |
| آفروآسیایی | *ʔam- | ءم | catch, seize | گرفتن، قبضه کردن | ||
| آفروآسیایی | *ʔam- | ءم | forearm, arm, hand | ساعد، بازو، دست | ||
| سامی | *ʔamm-at- | ءمم | elbow, forearm | آرنج، ساعد، جلوبازو | ||
| اکدی | ammatu | َممَتُ | 'elbow, forearm; cubit' OA, OB on | آرنج، ساعد؛ ذراع | [CAD a2 70], [AHw 44] | |
| ابلایی | a-ma-tum /ʔammatum/ | َ-مَ-تُم /ءَممَتُم/ | [Fr 149; Kr 20; Bl E No. 1] | |||
| اگاریتی | ʔamt | ءَمت | 'codo' | [DLU 36] | ||
| عبری | ʔammā | ءَممَ | 'cubit' 'forearm' in conjectures only) | "ذراع" "جلو باز" | [KB 61] (the meaning | |
| آرامی | OFF PLM NBT ʔmh do. | ءمه | [HJ 69-70] | |||
| آرامی بایبل | pl. ʔammīn | ءَممِن | 'Elle' | "ذراع، مقیاس طول | [KB deutsch 1667] | |
| آرامی یهودی | ʔammǝtā | ءَممتَ | 'cubit; membrum virile' 'cubit' | ذراع، عضو مردانه | [Ja 79]; ʔmh, det. ʔmth | |
| سریانی | ʔammǝtā | ءَممتَ | 'cubitus' | آرنج | [Brock 24] | |
| مندایی | ama | َمَ | 'ell, forearm' | "ذراع، ساعد" | [DM 21] | |
| عربی جنوبی | SAB ʔmt (pl. ʔmm, ʔmn) | ءمت ( ءمم\ ءمن) | 'cubit' 'coudée' | "ذراع" | [SD 5]; MIN ʔmt | |
| گعز | ʔ1mmat || | ءممَت | ||||