خیانت: تفاوت میان نسخه‌ها

'''خیانت'''؛ یکی از رذائل اخلاقی مذموم در همه ادیان. با توجه به اهمیت عهد و پیمان و اصل امانتداری در همه فرهنگ¬ها و ادیان، توصیه¬ها و تاکیدات فراوانی درباره دوری از خیانت وارد شده است. در قرآن کریم نیز ۱۶ بار واژه خیانت با مشتقاتش بکار رفته است و به عنوان یکی از گناهان کبیره معرفی شده است. معنای خیانت همان مخالفت و ضدیت با حق معنا شده است که در مقابل امانت قرار دارد. زمینه¬های شکل¬گیری و علل تاثیرگذار در ظهور و بروز این پدیده مذموم اخلاقی فروان است اما مهم¬ترین آن ضعف ایمان معرفی شده است. اگر جامعه¬ای گریبان¬گیر پدیده مذموم خیانت شود و بیماری خیانت در اجتماع رواج داشته باشد عواقب و پیامدهای جبران ناپذیری را در پی خواهد داشت که اساس¬ترین آن از بین رفتن اعتماد مردم نسبت به همدیگر و منزوی شدن شخص خائن در ساحت اجتماع است.

۱۶ بار واژه خیانت با مشتقاتش بکار رفته است. (یوسف/۵۲، انفال/۲۷ و۵۸ و ۷۱، نساء/۱۰۵ و ۱۰۷، حج/۳۸، تحریم/۱۰، مائده/۱۳، بقره/۱۸۷، غافر/۱۹) در اکثر آیات مورد اشاره، خیانت‌شونده خدا یا پیامبرش است و خیانت‌کننده یک فرد یا گروهی از انسان‌هاست و معنای خیانت همان مخالفت و ضدیت با حق معنا شده است. در دو آیه، صحبت از خیانت بین انسان ‌ها شده که یکی از آنها مربوط به خیانت انسان به همسرش است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3570913/%D8%B9%D9%84%D9%84-%D8%B4%DB%8C%D9%88%D8%B9-%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87 علل شیوع خیانت در جامعه]</ref> خیانت یکی از گناهان کبیره است که در قرآن و روایات برای آن وعده آتش دوزخ داده شده و در آیه ۲۷ سوره انفال در این رابطه آمده است: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ تَخُونُواْ اللّهَ وَالرَّسُولَ وَتَخُونُواْ أَمَانَاتِکُمْ وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ»؛ اى کسانى‌که ایمان آورده‏‌اید به خدا و پیامبر او خیانت مکنید و [نیز] در امانت‌هاى خود خیانت نورزید و خود می‌دانید [که نباید خیانت کرد]. تنفر خدا از خیانت¬کاران در آیات متعددی اشاره شده است از جمله این‌که در آیه ۱۰۷ سوره نساء در این رابطه آمده است: «وَلاَ تُجَادِلْ عَنِ الَّذِینَ یَخْتَانُونَ أَنفُسَهُمْ إِنَّ اللّهَ لاَ یُحِبُّ مَن کَانَ خَوَّانًا أَثِیمًا»؛ و از کسانى‌که به خویشتن خیانت می‌کنند دفاع مکن که خداوند هر کس را که خیانت‌گر و گناه‌‏پیشه باشد دوست ندارد. چنانکه در این آیه مشاهده می‌شود خیانت به دیگران، خیانت به خود است.<ref>«عَلِمَ اللَّهُ أَنَّكُمْ كُنْتُمْ تَخْتانُونَ أَنْفُسَكُمْ»؛ خدا دانست كه شما همواره با انجام این عمل[خیانت] به خود خیانت مى‏كردید. (بقره/۱۸۷)</ref> و شخص خائن هرگز به هدفش نمی¬رسد.<ref>«أَنَّ اللَّهَ لایَهْدی كَیْدَ الْخائِنینَ»؛خدا نیرنگ خیانت‏كاران را به هدف نمى‏رساند. (یوسف/۵۲)</ref> در بین آیاتی که درباره خیانت است، آیه ۱۰ سوره تحریم درباره خیانت بین زن و شوهر مى‏باشد. از این آیه مى‏توان فهمید که خیانت زن و شوهر، صورت‌های مختلفی می‌تواند داشته باشد؛ مثلا: خیانت اقتصادی و مالی؛ یعنی زن در غیاب مرد، بی ‌اذن او در اموال مرد تصرف کند و در جایی که مرد رضایت ندارد، مصرف نماید. یا خیانت عرضی و آبرویی‌؛ یعنی زن اسرار مرد را افشا نماید و او را نزد دیگران بی‌آبرو کند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3570913/%D8%B9%D9%84%D9%84-%D8%B4%DB%8C%D9%88%D8%B9-%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87 علل شیوع خیانت در جامعه]</ref> نبی مکرم اسلام(ص) در این رابطه فرموده است: «هرکس در دنیا به امانتی خیانت کند و آن‌را به صاحبش ندهد و مرگ گریبان او را بگیرد بر غیر دین اسلام مرده است و خداوند را در حالی ملاقات می‌کند که از او غضبناک است پس خداوند امر می‌کند که او را در آتش سوزان جهنم بیافکند. و نیز از پیامبر اکرم(ص) نقل است که چهار چیز است که اگر یکی از آن‌ها در خانه‌ای وارد شود آن خانه را ویران می‌کند و آن خانه هرگز روی برکت را نمی‌بیند آن چهار چیز عبارت از خیانت، دزدی، شراب‌خواری و زنا هستند.<ref>[https://lorestan.iqna.ir/fa/news/3309481/%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%AA%D9%82%D9%88%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C-%D9%85%D9%87%D9%85%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%84%D9%88%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D8%AA خیانت از نگاه قرآن/ تقوای الهی، مهمترین عامل در جلوگیری از خیانت است- آیت‌الله‌العظمی مکارم عنوان کرد: 4 گناه ویران‌کننده جامعه]</ref> همچنین پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند که از امت من نیست کسی که حقه‌بازی و خیانت به مسلمین روا دارد، هر کسی و در هر پست و مقامی باشد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3870607/%D9%85%D9%81%D9%87%D9%88%D9%85-%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D9%85%D8%B5 مفهوم خیانت در کلام پیامبر اکرم(ص)]</ref> همچنین در جای دیگر نقل شده است که رسول اکرم(ص) می‌فرمایند «أَدِّ الأَمانَةَ اِلی مَنِ ائْتمَنَکَ وَ لا تَخُن مَن خانَک»؛ اگر کسی تو را امین خود دانست و امانتی به تو سپرد، آن را به او برگردان و اگر کسی به تو خیانت کرد، تو به او خیانت مکن.<ref>[https://sb.iqna.ir/fa/news/3869283/%DA%A9%D9%88%D8%AA%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D9%85%D8%B5%D8%AF%D8%A7%D9%82-%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D8%AA کوتاهی در مسئولیت‌های اجتماعی مصداق «خیانت در امانت» است]</ref> در روایات از خیانت به‌‌عنوان نشانه و علامت‌های منافق ذکر شده است چنان‌که در کتاب مشکاة‌الانوار طبرسی آمده است «برای منافق سه علامت است هرگاه سخن بگوید دروغ بگوید و هرگاه وعده دهد خلف وعده کند و هرگاه امانتی به او سپرده شود خیانت می‌کند».<ref>[https://lorestan.iqna.ir/fa/news/3309481/%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%AA%D9%82%D9%88%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C-%D9%85%D9%87%D9%85%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%84%D9%88%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D8%AA خیانت از نگاه قرآن/ تقوای الهی، مهمترین عامل در جلوگیری از خیانت است- راه‌های منع خیانت را بشناسیم]</ref> از امام باقر (ع) نقل شده است که ایشان می‌‌فرمایند: «ثَلَاثٌ لَمْ یَجـْعَلِ اللَّهُ عَزَّ وَجـَلَّ لِأَحَدٍ فِیهِنَّ رُخْصَةً أَدَاءُ الْأَمَانَةِ إِلَی الْبَرِّ وَالْفَاجِرِ وَ الْوَفَاءُ بِالْعَهْدِ لِلْبَرِّ وَالْفَاجِرِ وَبِرُّ الْوَالِدَیْنِ بَرَّیْنِ کَانَا أَوْ فَاجِرَیْنِ«، سه چیز است که در آن‌‌ها عذری برای هیچ کس نیست: اداء امانت به نیکوکار و بد‌‌کردار، وفای به عهد و پیمان نسبت به نیکوکار و بدکار، و نیکی با پدر و مادر، خوب باشند یا بد. از حضرت علی (ع) نقل شده است که می‌‌فرمایند: «رَأسُ الْکُفْرِ الْخِیَانَةُ، خیانت در پیکر کفر، به منزله سر اوست.» از این عبارت اینگونه برداشت می‌‌شود که شخص خائن تمام کفر‌‌ها را در خود دارد.<ref>[https://khorasan.iqna.ir/fa/news/3720573/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AA-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%DB%8C%DA%A9-%D8%A7%D8%B5%D9%84%D9%90-%D8%B9%D9%82%D9%84%DB%8C-%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85 منبر مجازی: اصول جامعه قرآنی ۲۱/امانت داری یک اصلِ عقلی/ خیانت در امانت، از بین برنده اعتماد مردم]</ref> پـیشوایان دینی ما شخصِ خائن را از دین خارج می‌‌دانند و مسلمان نمی‌‌دانند، که در این زمینه در حدیث امام رضا (ع) آمده است: «لَیْسَ مِنَّا مَنْ غَشَّ مُسْلِماً وَلَیْسَ مِنَّا مَنْ خَانَ مُؤْمِناً، از ما نیست کسی که با مسلمان غش کند (او را در معامله فریب دهد)، و از ما نیست کسی که به مؤمنی خیانت ورزد».<ref>[https://khorasan.iqna.ir/fa/news/3720573/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AA-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%DB%8C%DA%A9-%D8%A7%D8%B5%D9%84%D9%90-%D8%B9%D9%82%D9%84%DB%8C-%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85 منبر مجازی: اصول جامعه قرآنی ۲۱/امانت داری یک اصلِ عقلی/ خیانت در امانت، از بین برنده اعتماد مردم]</ref> توجه به حجم احادیث وارد شده در این زمینه، شاید اشاره به این است که راستگویی و ادای امانت جزء قوانین همه انبیا بوده و شاید استثنا به خاطر این است که مؤمن تابع هر دینی که باشد در آن دین دروغ و خیانت ممنوع است و یا اشاره به آیه ای است که می‌فرماید انما یفتری الکذب لایؤمنون بآیات الله، تنها کسانی دروغ می‌بندند که به  آیات خدا ایمان ندارند؛ خیانت نوعی دروغ در عمل است همان طور که دروغ نوعی خیانت در گفتار است. یا ممکن است اشاره به این باشد که این دو عمل اساس زندگی انسان را متزلزل می‌کند، چرا که تشکیل جامعه انسانی بر اساس اعتماد است که اگر نباشد، جامعه وجود ندارد و دروغ، این سرمایه را از بین می‌برد؛ یا ممکن است اشاره به این باشد که دروغ و خیانت کلید گناهان دیگر است، انسان اگر دروغ بگوید می‌تواند تقلب، کلاه برداری و خیانت کند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3630902/%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%BA-%D9%88-%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA-%D9%85%D8%A4%D9%85%D9%86-%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF دروغ و خیانت در طبیعت مؤمن جایی ندارد]</ref>