روغن (مترادف): تفاوت میان نسخه‌ها

روغن (مترادف) (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۴ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۵۸

۶٬۹۱۸ بایت اضافه‌شده ، سه‌شنبهٔ ‏۱۵:۵۸

بدون خلاصۀ ویرایش

Shojaei

ویراستار

۸٬۵۱۰

ویرایش

@@ خط ۱۳: / خط ۱۳: @@
 |[[زیت (ریشه)|ریشه زیت]]
 |[[زیت (واژگان)|مشتقات زیت]]
-|
+|{{AFRAME|Surah=24|Ayah=35}}
 |-
 |دهن
 |[[دهن (روغن)|ریشه دهن]]
 |[[دهن (واژگان)|مشتقات دهن]]
-|
+|{{AFRAME|Surah=23|Ayah=20}}
 |-
 |دهان
 |[[دهن (روغن)|ریشه دهن]]
-|[[دهن (واژگان)|ریشه دهن]]
+|[[دهن (واژگان)|مشتقات دهن]]
-|
+|{{AFRAME|Surah=55|Ayah=37}}
 |}
-==معانی مترادفات قرآنی روغن==
+== معانی مترادفات قرآنی روغن==
+===«زیت»===
+زَيْت‏: زَيْتُون‏ و زَيْتُونة:- مثل- شجر و شجرة.
+خداى تعالى گويد (زَيْتُونَةٍ لا شَرْقِيَّةٍ وَ لا غَرْبِيَّةٍ- 35/ نور) زيت عصاره و جوهر زيتون است: (يَكادُ زَيْتُها يُضِي‏ءُ- 35/ نور).
+زَاتَ‏ طعامَه: در غذايش زيتون ريخت، مثل سَمَنَه: در آن روغن ريخت.
+زَاتَ رأسَه: سرش را زيتون ماليد، مثل- دَهَنَه به- كه در همان معنى است يعنى چرب كردن سر.
+ازْدَاتْ‏: يعنى ادَّهَنَ: روغن ماليد (بحث تاريخى و جغرافيائى اين واژه در ذيل واژه‏ تين آمده است).<ref>ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن، ج‏2، ص: 158-157</ref>
+=== «دهن»===
+خداى تعالى گويد: تَنْبُتُ‏ بِالدُّهْنِ‏- 20/ مؤمنون) جمع‏ دُهْن‏- أَدْهَانٌ‏- است.
+فَكانَتْ وَرْدَةً كَالدِّهان‏37/ رحمن) گفته شده- دِهَان‏ در اينجا ته مانده روغن است.
+مُدْهُن‏- ظرف روغن، و اين واژه يكى از لغاتى است كه براى ابزارها بر وزن- مفعل- بكار رفته بمكانى هم كه آب كمى در آنجا راكد شده باشد مُدْهُن‏- مى‏گويند كه تشبيهى است از ظرف و كوزه روغن.
+دَهِين‏- مادّه شتر كم شير كه از لفظ دهن- استعاره شده است و بر وزن‏ فعيل بمعنى فاعل است يعنى آنقدر كم شير مى‏دهد كه با آن شير مى‏شود بدنش را چرب كرد.
+و نيز گفته شده- دَهِين‏- بمعنى مفعول است يعنى گويى كه آن شتر با شير چرب شده كنايه از كمى شير او است.
+معنى دوّم- دهين- بمفهوم آن نزديكتر است چون حرف (ه) ضمير در آن داخل نشده است.
+(يعنى ضمير مؤنّث ناقة در حال فاعل بودن در آن نيست).
+دَهَنَ‏ المطر الأرض- باران زمين را مرطوب كرد مثل روغنى كه بموى سر مى‏مالند.
+(كنايه از كمى باران است يعنى فقط زمين را تر كرده نه سيراب).
+دَهَنَهُ‏ بالعصا- كنايه از زدن بطور شوخى و ريشخند است، مثل عبارت:
+مسحته بالسّيف- يعنى با شمشير مسح و لمسش كردم.
+حيّيته بالرّمح- با نيزه زنده‏اش كردم. (كه اين دو عبارت هم به طور ريشخند گفته مى‏شود).
+إِدْهَان‏- در اصل مثل- تَدْهِين‏- يعنى روغن ماليدن است، ولى در معنى مدارا و نرمخوئى و سخت نگرفتن بكار رفته است، دور كردن كنه و انگل پوستى از شتر و راحت نمودن آن كه عبارت از همان تدهين باشد در اثر ماليدن قطران و روغن است.
+خداى تعالى گويد: أَ فَبِهذَا الْحَدِيثِ أَنْتُمْ‏ مُدْهِنُونَ‏- 81/ واقعه) (آيا اين گفتار و سخن را سبك مى‏شماريد).
+شاعر گويد:الحزم و القوّة خير من ال/إدهان و القلّة و الهاع‏ يعنى (دور انديشى و نيرومندى بهتر است از سستى و ضعف و مدارا و سازش).
+دَاهَنْتُ‏ فلانا مُدَاهَنَة- (او را فريفتم).
+خداى تعالى گويد: وَدُّوا لَوْ تُدْهِنُ‏ فَيُدْهِنُون‏9/ قلم).<ref name=":0">ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن، ج‏1، ص: 694-692</ref>
+===«دهان»===
+خداى تعالى گويد: تَنْبُتُ‏ بِالدُّهْنِ‏- 20/ مؤمنون) جمع‏ دُهْن‏- أَدْهَانٌ‏- است.
+فَكانَتْ وَرْدَةً كَالدِّهان‏37/ رحمن) گفته شده- دِهَان‏ در اينجا ته مانده روغن است.
+مُدْهُن‏- ظرف روغن، و اين واژه يكى از لغاتى است كه براى ابزارها بر وزن- مفعل- بكار رفته بمكانى هم كه آب كمى در آنجا راكد شده باشد مُدْهُن‏- مى‏گويند كه تشبيهى است از ظرف و كوزه روغن.
+دَهِين‏- مادّه شتر كم شير كه از لفظ دهن- استعاره شده است و بر وزن‏ فعيل بمعنى فاعل است يعنى آنقدر كم شير مى‏دهد كه با آن شير مى‏شود بدنش را چرب كرد.
+و نيز گفته شده- دَهِين‏- بمعنى مفعول است يعنى گويى كه آن شتر با شير چرب شده كنايه از كمى شير او است.
+معنى دوّم- دهين- بمفهوم آن نزديكتر است چون حرف (ه) ضمير در آن داخل نشده است.
+(يعنى ضمير مؤنّث ناقة در حال فاعل بودن در آن نيست).
+دَهَنَ‏ المطر الأرض- باران زمين را مرطوب كرد مثل روغنى كه بموى سر مى‏مالند.
+(كنايه از كمى باران است يعنى فقط زمين را تر كرده نه سيراب).
+دَهَنَهُ‏ بالعصا- كنايه از زدن بطور شوخى و ريشخند است، مثل عبارت:
+مسحته بالسّيف- يعنى با شمشير مسح و لمسش كردم.
+حيّيته بالرّمح- با نيزه زنده‏اش كردم. (كه اين دو عبارت هم به طور ريشخند گفته مى‏شود).
+إِدْهَان‏- در اصل مثل- تَدْهِين‏- يعنى روغن ماليدن است، ولى در معنى مدارا و نرمخوئى و سخت نگرفتن بكار رفته است، دور كردن كنه و انگل پوستى از شتر و راحت نمودن آن كه عبارت از همان تدهين باشد در اثر ماليدن قطران و روغن است.
+خداى تعالى گويد: أَ فَبِهذَا الْحَدِيثِ أَنْتُمْ‏ مُدْهِنُونَ‏- 81/ واقعه) (آيا اين گفتار و سخن را سبك مى‏شماريد).
-=== «زیت» ===
+شاعر گويد:الحزم و القوّة خير من ال/إدهان و القلّة و الهاع‏ يعنى (دور انديشى و نيرومندى بهتر است از سستى و ضعف و مدارا و سازش).
-=== «دهن» ===
+دَاهَنْتُ‏ فلانا مُدَاهَنَة- (او را فريفتم).
-=== «دهان» ===
+خداى تعالى گويد: وَدُّوا لَوْ تُدْهِنُ‏ فَيُدْهِنُون‏9/ قلم).<ref name=":0" />
 ==ارجاعات==
 [[رده:فرهنگنامه مترادفات قرآن]]