ویراستار
۳٬۴۸۵
ویرایش
Parsaeiyan (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'پاورقی ها' به 'ارجاعات') |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: واگردانی دستی |
||
(۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
عوامل به وجود آورنده موج سوم عمدتاً انقلاب اسلامی در سال ۵۷ و نیازهای حاصل از آن است. تفسیرهای سیاسی قبل از انقلاب در دوره بعد از انقلاب موضوعیت خود را از دست داده بود و علما علاقهای به آن نداشتند اما این انقلاب ضرورتهایی را از نظر مدیریت جامعه و علم به وجود آورده بود لذا در اینجا نیز شاهد دو شاخه هستیم که یکی از آنها تکیه بر حکمرانی و راهبرد سیاسی در تفسیر قرآن است که نمونه آن آیتالله محمدی گیلانی است و هدفگذاری شاخه دیگر رسیدن به یک نظام اندیشهای جامعهشناختی است که دنبال علوم انسانی اسلامی است و مثلاً آثار عزتالله رادمنش و همچنین آیتالله محمدتقی مصباح یزدی نمونههایی از این شاخه هستند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4041639/%D8%AA%D8%A3%D8%AB%DB%8C%D8%B1-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D9%88%D9%85-%D8%A8%D8%B1-%D8%B4%DA%A9%D9%84%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 . 3-5-تأثیر جنگ جهانی دوم بر شکلگیری تفسیر اجتماعی قرآن]</ref> | عوامل به وجود آورنده موج سوم عمدتاً انقلاب اسلامی در سال ۵۷ و نیازهای حاصل از آن است. تفسیرهای سیاسی قبل از انقلاب در دوره بعد از انقلاب موضوعیت خود را از دست داده بود و علما علاقهای به آن نداشتند اما این انقلاب ضرورتهایی را از نظر مدیریت جامعه و علم به وجود آورده بود لذا در اینجا نیز شاهد دو شاخه هستیم که یکی از آنها تکیه بر حکمرانی و راهبرد سیاسی در تفسیر قرآن است که نمونه آن آیتالله محمدی گیلانی است و هدفگذاری شاخه دیگر رسیدن به یک نظام اندیشهای جامعهشناختی است که دنبال علوم انسانی اسلامی است و مثلاً آثار عزتالله رادمنش و همچنین آیتالله محمدتقی مصباح یزدی نمونههایی از این شاخه هستند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4041639/%D8%AA%D8%A3%D8%AB%DB%8C%D8%B1-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D9%88%D9%85-%D8%A8%D8%B1-%D8%B4%DA%A9%D9%84%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 . 3-5-تأثیر جنگ جهانی دوم بر شکلگیری تفسیر اجتماعی قرآن]</ref> | ||
به صورت کلی اولین کسانی که گام مؤثری در این زمینه برداشتند سیدجمالالدین اسدآبادی (۱۲۵۴ـ۱۳۱۴ق) و شاگردش شیخ محمد عبده (۱۲۶۶ـ۱۳۲۶ق) شناخته | به صورت کلی اولین کسانی که گام مؤثری در این زمینه برداشتند سیدجمالالدین اسدآبادی (۱۲۵۴ـ۱۳۱۴ق) و شاگردش شیخ محمد عبده (۱۲۶۶ـ۱۳۲۶ق) شناخته میشوند. <ref>[https://iqna.ir/fa/news/4043333/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85 0. 3-1-دستاوردهای تفسیر اجتماعی قرآن برای جهان اسلام]</ref> در واقع اولین آغازگران تفسیر اجتماعی، فعالان سیاسی بودند که در تلاش برای کارآمدی قرآن کریم در حل چالشهای فردی و اجتماعی برآمدند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4041663/%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D9%88-%D8%AA%D9%84%D8%A7%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%AF%D8%A8%D8%B1%DB%8C-%DA%86%D9%87-%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%AF . 3-17-تفسیر اجتماعی و تلاشهای تدبری چه اشتراکاتی دارند؟]</ref> | ||
== عوامل پیدایش تفسیر اجتماعی == | == عوامل پیدایش تفسیر اجتماعی == | ||
شاید مهمترین عوامل پیدایش نگاه اجتماعی به قرآن در زمان معاصر پاسخگویی به نیازهای جدید، دفاع از ساحت دین در برابر اندیشههای ضد دینی و حتی تاثیرپذیری مفسران از جنبشهای اصلاحطلبانه و جایگاه ویژه قرآن در تفکر اصلاحی مسلمین و شخصیتهای اجتماعی مفسران معاصر است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4102950/%D8%AF%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%87%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C-%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF . ایکنا: 3-2-دومین همایش بینالمللی تفسیر اجتماعی قرآن در جهان اسلام برگزار میشود ]</ref>مسلمانان وقتی مشاهده کردند که اروپاییان به مدد علوم جدید به اوج ترقی رسیدهاند و دنیای جدیدی را رقم زدهاند و زندگی گواراتری نسبت به دیگران پیدا کردهاند دنبال این رفتند که بفهمند چگونه آنها پیشرفت کردهاند و ما عقب افتادهایم و همین عامل و انگیزهای برای شکل گرفتن تفسیر اجتماعی و پس از آن تفسیر سیاسی قرآن شد<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4050724/%D8%B9%D9%82%D8%A8-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D9%84%DB%8C%D9%84-%D8%B4%DA%A9%D9%84%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D9%88-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 . 3-7-عقب ماندن از اروپاییان؛ دلیل شکلگیری تفسیر اجتماعی و سیاسی قرآن]</ref> | شاید مهمترین عوامل پیدایش نگاه اجتماعی به قرآن در زمان معاصر پاسخگویی به نیازهای جدید، دفاع از ساحت دین در برابر اندیشههای ضد دینی و حتی تاثیرپذیری مفسران از جنبشهای اصلاحطلبانه و جایگاه ویژه قرآن در تفکر اصلاحی مسلمین و شخصیتهای اجتماعی مفسران معاصر است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4102950/%D8%AF%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%87%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C-%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF . ایکنا: 3-2-دومین همایش بینالمللی تفسیر اجتماعی قرآن در جهان اسلام برگزار میشود ]</ref>مسلمانان وقتی مشاهده کردند که اروپاییان به مدد علوم جدید به اوج ترقی رسیدهاند و دنیای جدیدی را رقم زدهاند و زندگی گواراتری نسبت به دیگران پیدا کردهاند دنبال این رفتند که بفهمند چگونه آنها پیشرفت کردهاند و ما عقب افتادهایم و همین عامل و انگیزهای برای شکل گرفتن تفسیر اجتماعی و پس از آن تفسیر سیاسی قرآن شد<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4050724/%D8%B9%D9%82%D8%A8-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D9%84%DB%8C%D9%84-%D8%B4%DA%A9%D9%84%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D9%88-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 . 3-7-عقب ماندن از اروپاییان؛ دلیل شکلگیری تفسیر اجتماعی و سیاسی قرآن]</ref> | ||
== | == ویژگیها == | ||
=== ویژگی تفسیر اجتماعی === | === ویژگی تفسیر اجتماعی === | ||
تطبیق و پیاده سازی آیات قرآن بر مسائل و امور روزمره زندگی و ساده نویسی دو مورد از مهم ترین | تطبیق و پیاده سازی آیات قرآن بر مسائل و امور روزمره زندگی و ساده نویسی دو مورد از مهم ترین ویژگیهای تفسیر اجتماعی است. <ref>. تفسير المراغی، ج ۱ صص ۳-۴.</ref> | ||
=== ویژگیهای عام مفسر اجتماعی === | === ویژگیهای عام مفسر اجتماعی === | ||
خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
3- دستاورد دیگر این نهضت تفسیری تاثیرگذاری بر اندیشه پیشرفت وبالتبع آن بر سیاستگذاریها در این حوزه و همچنین شیوه مواجهه با تمدن جدید و تجدد بود. به طوریکه سیاستگذاری در خصوص پیشرفت کشور به شدت تحت تاثیر این تفاسیر قرار داشته است. | 3- دستاورد دیگر این نهضت تفسیری تاثیرگذاری بر اندیشه پیشرفت وبالتبع آن بر سیاستگذاریها در این حوزه و همچنین شیوه مواجهه با تمدن جدید و تجدد بود. به طوریکه سیاستگذاری در خصوص پیشرفت کشور به شدت تحت تاثیر این تفاسیر قرار داشته است. | ||
== | == چالشهای پیش روی تفسیر اجتماعی == | ||
از چالشهای پیش روی تفسیر اجتماعی | از چالشهای پیش روی تفسیر اجتماعی اختلافها در جهان اسلام به جهت تفاوت در نوع تفسیرِ اجتماعی_ سیاسی از آموزههای قرآنی توسط مفسران است. مانند بحث از نوع تفسیرِ توحید، حاکمیت الهی، مالکیت الهی، خلافت انسان، قوانین شریعت، عدالت، استکبار و استضعاف، اصالت صلح یا جنگ، امر به معروف، شورا، بحث علم و دین، الگوهای پیشرفت و ... . به طوریکه طیفی از جریانات اسلامی نوگرا، اصلاح طلب و رادیکال با رویکردهای مختلف تحت تاثیر تفاسیر اجتماعی اقدامات و تفکرات خود را مطرح میسازند. لذا نگاهی دوباره به این نهضت تفسیری با رویکردی آسیبشناسانه مبتنی بر شناخت ظرفیتها و چالشها از اهمیت خاص برای آینده جنبش بیداری اسلامی در جهان اسلام و به صورت خاص برای ایران اسلامی برخوردار است. <ref>[https://iqna.ir/fa/news/4043333/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85 . 3-1-دستاوردهای تفسیر اجتماعی قرآن برای جهان اسلام]</ref> | ||
چالش دیگر آنکه امروزه تطبیق میراث تفسیری در قالب روایات با مسائل روز، یکی از دغدغههای مهم مفسران است و مفسران باید آن آموزهها و نکات را با مسائل جدید منطبق کنند تا با زندگی و تکنولوژی جدید و پیشرفت مرزهای دانش، تناسب داشته باشد. | چالش دیگر آنکه امروزه تطبیق میراث تفسیری در قالب روایات با مسائل روز، یکی از دغدغههای مهم مفسران است و مفسران باید آن آموزهها و نکات را با مسائل جدید منطبق کنند تا با زندگی و تکنولوژی جدید و پیشرفت مرزهای دانش، تناسب داشته باشد. | ||
مطلب دیگر مجهولاتی است که وجود دارد؛ ما میدانیم که برخی از آیات هیچ روایات تفسیری ندارند و بدون روایات تفسیری از جانب مفسران تببین شدهاند و از این روست که اقوال مختلف تفسیری آمده است و هر یک از مفسران با یک مشرب و رویکرد، تفسیری را ارائه کردهاند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3642595/%D8%AA%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D9%82-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%DA%86%D8%A7%D9%84%D8%B4-%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D8%B1 . 3-26-تطبیق میراث سنتی با مسائل روز؛ چالش تفسیر قرآن در جهان معاصر]</ref> | مطلب دیگر مجهولاتی است که وجود دارد؛ ما میدانیم که برخی از آیات هیچ روایات تفسیری ندارند و بدون روایات تفسیری از جانب مفسران تببین شدهاند و از این روست که اقوال مختلف تفسیری آمده است و هر یک از مفسران با یک مشرب و رویکرد، تفسیری را ارائه کردهاند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3642595/%D8%AA%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D9%82-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%DA%86%D8%A7%D9%84%D8%B4-%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D8%B1 . 3-26-تطبیق میراث سنتی با مسائل روز؛ چالش تفسیر قرآن در جهان معاصر]</ref> | ||
خط ۱۰۴: | خط ۱۰۴: | ||
[http://fa.wikifeqh.ir/%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C فصلنامه قرآنپژوهی مبین، زمستان، ۱۳۷۹ش، ش۴.] | [http://fa.wikifeqh.ir/%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C فصلنامه قرآنپژوهی مبین، زمستان، ۱۳۷۹ش، ش۴.] | ||
مراغی، احمدبن مصطفی، تفسير المراغی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، | مراغی، احمدبن مصطفی، تفسير المراغی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بیتا. | ||
معرفت، محمد هادی، تفسیر و مفسران، قم، التمهید، 1380ش. | معرفت، محمد هادی، تفسیر و مفسران، قم، التمهید، 1380ش. | ||
خط ۱۱۲: | خط ۱۱۲: | ||
== ارجاعات == | == ارجاعات == | ||
</div> | </div> | ||
[[رده:انواع تفسیر قرآن]] |