همبستگی
همبستگی؛ اتحاد. به معنای پیوند و ارتباط میان دو یا چند چیز یا تن. قرآن به مسئله‌ی اتحاد از دیدگاه اجتماعى آن نگریسته و بر اهمیت اتحاد میان جهانیان، ادیان، مسلمانان و نهاد خانواده تأکید کرده است.
مفاهیم
معنای لغوی
همبستگی به معنای بستگی، پیوند و اتصال و ارتباط بین دو چیز یا دو تن است.[۱] اتّحاد نیز مترادف آن و از ریشه‌ی «و‌ح‌د» به مفهوم یکتایی، یگانگی،[۲] یکی شدن،[۳] بستگى و هم‌رأیى است[۴] و در مقابل آن، اختلاف و تفرقه قرار مى‌گیرد.[۵]
معنای اصطلاحی
اتحاد ازنظر منابع اسلامی بیشتر صبغه‌ی جامعه‌شناختی دارد و در ارتباطات گروهی چون قبایل، مذاهب اسلامی، کلیت جامعه‌ی اسلامی و... موردنظر است[۶] و مقصود از آن، هم‌سویى در عقاید، آرا و کارها است.[۷] مقصود از اتحاد، آن وحدت مطلقه‌ای نیست که در بیش از یک واحد، فوق کمیت‌ها نمی‌تواند تجلی پیدا کنند، بلکه عبارت است از اتحاد در حقیقتی که افراد انسانی می‌توانند خود را مانند اجزائی از آن حقیقت درک کنند. می‌توان چنین تصور کرد که افراد در چنین موقعیتی، خود را اجزائی از یک کل متشکل می‌بینند که هر امری به آن کل یا به بعضی از اجزای آن برسد، همه‌ی آنان، تحت تأثیر آن امر قرار می‌گیرند.[۸] همبستگی حائز یک معنای اخلاقی به نام وظیفه و یا الزام متقابل است و وابستگی متقابل اجزاء و یا موجودات در یک کل را هم می‌فهماند.[۹]
اتحاد در اسلام
وحدت از دید قرآن، اسلام، پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) یک مسئله شرعی و عقلی است که سعادت و کمال جامعه به آن بستگی دارد. خداوند اساس دین اسلام را بر پایه وحدت کلمه قرار داده عزت، سربلندی و تعالی هر امتی در سایه یگانگی و همبستگی محقق می‌شود.[۱۰] بنابراین، وحدت اسلامی یکی از مهم‌ترین ضرورت‌های تاریخی، اجتماعی و سیاسی مسلمانان در جهت ایستادگی، پویایی و هویت امت اسلامی و از مهم‌ترین عوامل عزت و پیروزی آن‌ها در همه‌ی صحنه‌هاست.[۱۱]
اتحاد در قرآن
قرآن کریم، بر اهمیت اتحاد میان جهانیان، ادیان، مسلمانان و نهاد خانواده تأکید کرده است و پیوند میان دل‌های مؤمنان را نوعی تصرف الهی می‌شمارد و برای ایجاد و حفظ چنین یگانگی، ارسال پیامبران به همراه شرایع را ضروری می‌داند.[۱۲] خداوند مسلمان را در قرآن، امت واحد دانسته است[۱۳] و برای دست‌یابی به این انسجام از آنان خواسته است تا بر محوریت عبادت خدا و تقوای الهی حرکت کنند.[۱۴] درآیات 48 سوره مائده[۱۵]، 35 انعام[۱۶]، 118 هود[۱۷]، 93 نحل[۱۸] و 8 شوری[۱۹] اعلام‌شده است که اگر مصلحت ایجاب می‌کرد، خداوند بااراده‌ی تکوینی خود، همه‌ی مردم را یکپارچه و یک امت قرار می‌داد. از آیه‌ی 35 سوره‌ی انعام برمی‌آید که مقصود از امت واحده همان یکپارچگی در پذیرش دین الهی است و آیه‌ی 48 سوره مائده بیان می‌‌کند مصلحتی که مانع تحقق این اراده‌ی تکوینی الهی شده، ابتلا و آزمایش مردم با برخورداری از اصل اختیار است.[۲۰]
در آیه‌ی 103 سوره آل‌عمران،[۲۱] خداوند از وحدت به اعتصام به حبل‌الله تعبير كرده است و به بندگان خود دستور می‌دهد كه همگی به آن چنگ زنيد و پراكنده نشويد. همچنین برای تأكيد واژه جميعاً را آورده كه وحدت جز با حركت جمعی محقق نخواهد شد؛ يعنی همه مردم بايد وحدت را بخواهند. با توجه به این آیه همبستگی و همدلی از نعمت‌های الهی شمرده‌شده و مذهب و دين و اعتقاد عامل بسيار مهمی در يكپارچگی دل‌هاست. اعتصام جمعی، اتحاد، هماهنگی و انسجام بر محوريت حبل الهی، موجب می‌شود همگان دربرداشتن بار سنگين مسئوليت با نشاطی فزاينده مشاركت داشته باشند و با قدرتی افزون‌تر، رسالت الهی خويش را به انجام برسانند.[۲۲]
در آیه‌ی 10 سوره‌ی حجرات،[۲۳] قرآن در ندا و دعوت خود براي اتحاد و يگانگي و استواري مباني الفت و محبت، افراد جامعه باایمان را برادر يكديگر خوانده است. هدف از مطرح ساختن اين عنوان، اشاره به یک‌رشته تكاليف و اهداف عالي اجتماعي و اخلاقي است كه در پرتو اخوت اسلامي صورت مي‌گيرد.[۲۴] جهاد همراه با اتحاد محبوب خدا در آیه 4 سوره صف[۲۵] آمده است. در این آیه برای نشان دادن اتحاد و انسجام نيروها به بنيان مرصوص اشاره‌شده است. مرصوص از رصاص به معنی «سرب» است و ازآنجاکه گاه برای انسجام و يكپارچگی بناها سرب را آب می‌كردند و در لابه‌لای قطعات آن می‌ريختند. به‌طوری‌که فوق‌العاده محكم و یکپارچه‌شده و لذا به هر بنای محكمی مرصوص اطلاق می‌شود.[۲۶]
با استناد به آیه‌ی ۲۱۳ سوره بقره[۲۷] هنگامی‌که جامعه از اختلاف دست بردارد و تنازع را به کناری نهد، دل‌ها به هم نزدیک و صفوف آن‌ها منسجم و مستحکم می‌شود؛ به‌گونه‌ای که خللی در میان نمی‌ماند تا دشمن از آن نفوذ کند و به جامعه ضربه زند.[۲۸] از طرفی خداوند در آیه‌ی 36 سوره‌ی توبه،[۲۹] «کافّة» را صفت مؤمنان دانسته که به معنای همدلی و یکپارچگی آنان است.[۳۰] در آیه‌ی 63 سوره انفال[۳۱]، ایجاد الفت و اتحاد میان مسلمانان صدر اسلام، هدیه‌ی خداوند به پیامبر ذکرشده است.[۳۲]
نقش پیامبران در ایجاد اتحاد
اتحاد، اساسی‌ترين عنصر برای تحقق بخشيدن به آرمان‌های يك امت يا ملت است. به همین دليل، يكی از عهد و پيمان‌های الهی با پيامبران، ايجاد وحدت و يگانگی در جامعه است.[۳۳] پیامبران با آوردن آیین آسمانی که مطابق با عقل و فطرت انسان‌ها است، ایشان را از پراکندگی عقیدتی رها می‌سازند و با ارائه‌ی شریعت و قوانین زندگی اجتماعی و اجرای حدود الهی با اختلافات اجتماعی مقابله[۳۴] و با تربیت مردم و تزکیه دل‌ها و تعلیم اخلاقیات،[۳۵] با دسیسه‌های شیطانی مبارزه می‌کنند.[۳۶] قرآن یکی از وظایف پیامبر اکرم(ص) را حل اختلاف دیدگاه‌ها و برداشت‌های متنوع مردم دانسته است[۳۷].[۳۸]
ازاین‌رو ایشان برای برقراری وحدت و ایجاد الفت بین مردم رنج‌ها و زحمات فراوان را متحمل شد و میان آراء و افکار متفاوت هماهنگی ایجاد کرد و به برکت اسلام و قرآن میان دو قبیله‌ی بزرگ و معروف مدینه به نام اوس و خزرج که با یکدیگر کینه و دشمنی دیرینه‌ای داشتند الفت برقرار ساخت[۳۹] و میان انصار و مهاجران عقد اخوت بست.[۴۰] ایشان با سرانگشت تدبیر خود، اختلاف‌هایی را که براثر تقسیم بیت‌المال[۴۱]،[۴۲] یا توطئه‌های منافقان[۴۳] ایجادشده بود، حل نمود.[۴۴]
پيامبر(ص) توانست يك وحدت فكري و عقيدتي در ميان گروه‌ها و ملت‌های مختلف به وجود آورد و مسير زندگي همه را يكسان و برابر قرارداد و تمام ايده‌ها را به ايده‌ی واحد مبدل ساخت.[۴۵] اخلاق پسندیده و مهربانى پیامبر، عاملی بود که مردم را به‌سوی آن حضرت جذب مى‌کرد و با محوریت ایشان به آنان وحدت مى‌بخشید.[۴۶] پیامبر اکرم(ص) در بازگشت از آخرین سفر حج خود، درجایی به نام «غدیر خُم»، پیروى از قرآن و عِترت را راه رهایى از تفرقه و اختلاف پس از خود، معرفى نمود.[۴۷]
اتحاد در سیره اهل‌بیت(ع)
در روايات، پيامبر اكرم(ص)، اختلاف را موجب هلاكت می‌داند و دائماً امت را به اتحاد در همه‌ی شئون فرامی‌خواند. در سيره‌ی عملی ائمه‌ی دين نيز به فراوان به حفظ وحدت و همدلی اشاره‌شده است. در صدر اين جريان می‌توان به زندگی امیرالمؤمنین علی(ع) اشاره كرد كه در بسياری از مواقع حفظ وحدت امت اسلام را بر همه‌ی امور ترجيح داده و همواره وصيت به وحدت می‌كرد و اين مهم را موجب رشد اسلام و مسلمين می‌دانست. از طرفی والاترين حكمت و هدف در قيام سيدالشهدا(ع) فراخوان امت اسلام به وحدت است و سيره‌ی عملی زندگی همه‌ی ائمه‌ی دين بيانگر مدرسه‌ای است كه در آن درس وحدت امت در سرلوحه‌ی همه امور تدريس می‌شود.[۴۸]
اهمیت اتحاد
يک جامعه براي حرکت در مسير اهداف و آرمان‌هایش بيش از هر چيز به اتحاد و وحدت آحاد مختلف نياز دارد.[۴۹] بشر بدون تعاون و اجتماع نمی‌تواند به زندگی خود ادامه دهد و تا افراد جامعه با یکدیگر متحد نشوند و همیاری نداشته باشند موفقیتی نصیبشان نخواهد شد.[۵۰] از طرفی، زماني که بدخواهان يک ملت بذر تفرقه می‌پاشند، اين وحدت و همدلي است که می‌تواند آن ملت را از توطئه‌ها و نقشه‌ها به‌سلامت عبور دهد و پايه‌ها و ساختارهايش را استحکام بخشد.[۵۱]
بنابراین، پیشرفت و اقتدار، بدون اتحاد ممکن نیست[۵۲] و جامعه‌ای که اعضای آن با یکدیگر منسجم و متحد نباشد به‌راحتی آسیبپذیر می‌شود.[۵۳] کوچک‌ترین سودي كه از وحدت و اتفاق عايد اجتماع مي‌گردد، همان پيوستن نيروهاي كوچك و پراكنده به يكديگر است و در سايه‌ی چنين پيوستگي، نيروي عظيمي به وجود می‌آید كه می‌تواند مبدأ تحولاتي در شئون مختلف زندگي گردد.[۵۴]
عوامل ایجاد اتحاد
جامعه‌اي كه بر محور افكار مختلف و متضاد دور بزند و مايۀ وحدت روحي و قدر مشترك فكري در ميان آن‌ها نباشد، فقط تا آنجا كه وحدت و اتحاد، ضامن منافع مادي آن‌هاست، مي‌توانند به‌طور موقت زندگي مسالمت‌آمیزی داشته باشند و اگر روزي يكي از متحدان، خود را بی‌نیاز از وحدت ببينند، تمام پيوندهاي الفت كه جنبه‌ی سياسي داشت، مبدل به اختلاف و نفاق مي‌گردد؛ بنابراین، عناصر مادي بی‌روح مانند نژاد، زبان، خون و... كه سازنده وحدت فكري نبوده و الهام‌یافته از درون انسان نيستند، نمی‌توانند مبناي يك مليت و اساس يك زندگي مشترك و سازنده يك جامعه واحد كه الفت و صميميت و همبستگي كامل ميان افراد آن وجود داشته باشد قرار گيرند.
برای ایجاد وحدت و همبستگی حقیقی باید يك وحدت فكري و عقيدتي در ميان افراد به وجود آورد و مسير زندگي همه را يكسان و برابر قرارداد.[۵۵] وحدت اسلامی، عبارت از این است که فرقه‌های مسلمین یکدیگر را به‌طور صحیح بشناسند، از مواضع فکری و اعتقادی هم آگاهانه مطلع شوند و جهت حفظ و گسترش کیان و بنیاد اسلام از نزاعی که قرآن کریم از آن نهی نموده است، دور باشند و برای دفاع از ساحت مقدس قرآن و اصول ثابت و مشترک اسلامی در برابر دشمنان ملحد، امتی متحد، ملتی متشکل و جماعتی همراز و هم‌نوا و هم جبهه باشند.[۵۶]
خدای واحد، پیامبر واحد، کتاب واحد، قبله واحد، مناسک دین مانند نماز جماعت و حج عامل مهمی برای اتحاد امت اسلام است.[۵۷] از راهكارهايی كه قرآن كريم در خصوص وحدت و انسجام مسلمانان ارائه نموده است می‌توان به تمسک به ريسمان الهی كه عبارت‌اند از قرآن كريم، شخص پيامبر، ائمه(ع) و دين اسلام،[۵۸] قرار گرفتن در لوای توحيد[۵۹]، تبعيت محض از رسول خدا[۶۰] و مراجعه به سنت پیامبر[۶۱]،[۶۲] پرستش خدا و دوری از شرک[۶۳]،[۶۴] ايجاد عقد اخوت ميان مؤمنان[۶۵]،[۶۶] همگرایى در عبادت و توجه به عبادت‌های جمعی،[۶۷] ایمان راستین به اسلام و تعالیم قرآن، آگاهی کامل به دین و دوری از جهل و برداشت‌های انحرافی، توجه به سیره‌ی عملی اهل‌بیت(ع)، توجه به عواقب اخروی نفاق و تفرقه،[۶۸]
حسن ظن، احترام به يكديگر، تفاوت گذاشتن ميان دشمن و دشمنی و پرهيز از قوم‌گرايی و ملی‌گرايی،[۶۹] وجود پيشوا و رهبری دينی،[۷۰] احسان، نیکوکاری، انفاق و دیگر رفتارهای پسندیده و معروف، پیروی از اصول تقوا و تقویت هنجارهای اجتماعی،[۷۱] امربه‌معروف و نهى از منکر، مراعات حقوق یکدیگر، برقرارى آشتی،[۷۲] توجه به یکپارچگى دشمنان[۷۳] و پررنگ کردن مرزها با دشمنان مشترک عالم اسلام.[۷۴] اشاره نمود.
نتایج اتحاد
اتحاد و اتفاق، موجب قدرت و شوکت هر جامعه، خنثی نمودن دسیسه‌های شیاطین و منافقان،[۷۵] احيای ارزش‌های دينی و قرآنی در همه‌ی ابعاد،[۷۶] ریزش فیض و نعمت الهی، عزت و سربلندی جامعه،[۷۷] حفظ صلح، آرامش و امنیت، دور ماندن از جنگ و خونریزى و جدایى، برچیده شدن زمینه سلطه بیگانگان و استعمارگران، حفظ استوارى و استحکام صفوف مسلمانان در برابر دشمنان[۷۸] و پیروزی در میدان‌های نبرد[۷۹] است.
منابع
امامت‌پدیا
ایکنا
دائره‌المعارف طهور
دائره‌المعارف قران کریم
دانشنامه پژوهه
دانشنامه حوزه
ویکی پرسش
ویکی فقه
ارجاعات
- ↑ فرهنگ فارسی
- ↑ ترتیب‌العین، ص۸۴۲؛ ابن‌اثیر، ج۵، ص۱۶۰.
- ↑ لغت‌نامه، ج۱، ص۸۴۴، «اتحاد».
- ↑ فرهنگ‌لاروس
- ↑ دائره المعارف قرآن، اتحاد1
- ↑ ویکی پرسش، اتحاد و الفت
- ↑ فرهنگنامه قرآن
- ↑ دائره المعارف طهور، اقسام اتحاد
- ↑ دانشنامه پژوهه، همبستگی
- ↑ وحدت قوی‌ترین عامل توانمندی و اقتدار امت اسلام است
- ↑ توصیه‌های قرآن برلزوم اتّحاد و همدلی درجوامع اسلامی
- ↑ دانشنامه پژوهه، اتحاد
- ↑ وَ إِنَّ هذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّةً واحِدَةً وَ أَنَا رَبُّكُمْ فَاتَّقُون؛ « و در حقيقت، اين امت شماست كه امتى يگانه است، و من پروردگار شمايم؛ پس، از من پروا داريد.» (مومنون/52)؛ إِنَّ هذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّةً واحِدَةً وَ أَنَا رَبُّكُمْ فَاعْبُدُونِ « اين است امت شما كه امتى يگانه است، و منم پروردگار شما، پس مرا بپرستيد.» (انبیاء/92).
- ↑ وحدت اصلی‌ترین موضوع در امر به معروف و نهی از منکر است
- ↑ لِكُلٍّ جَعَلْنا مِنْكُمْ شِرْعَةً وَ مِنْهاجاً وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ لَجَعَلَكُمْ أُمَّةً واحِدَةً وَ لكِنْ لِيَبْلُوَكُمْ في ما آتاكُمْ فَاسْتَبِقُوا الْخَيْراتِ إِلَى اللَّهِ مَرْجِعُكُمْ جَميعاً فَيُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ فيهِ تَخْتَلِفُون؛ « براى هر يك از شما [امّت‌ها] شريعت و راه روشنى قرار دادهايم. و اگر خدا مىخواست شمارا يك امّت قرار مىداد، ولى [خواست] تا شمارا در آنچه به شما داده است بيازمايد. پس در كارهاى نيك بر يكديگر سبقت‌گیرید. بازگشت [همه] شما به‌سوی خداست؛ آنگاه درباره آنچه در آن اختلاف مىكرديد آگاهتان خواهد كرد.» (مائده/48).
- ↑ وَ إِنْ كانَ كَبُرَ عَلَيْكَ إِعْراضُهُمْ فَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ تَبْتَغِيَ نَفَقاً فِي الْأَرْضِ أَوْ سُلَّماً فِي السَّماءِ فَتَأْتِيَهُمْ بِآيَةٍ وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ لَجَمَعَهُمْ عَلَى الْهُدى فَلا تَكُونَنَّ مِنَ الْجاهِلين؛ «و اگر اعراض كردن آنان [از قرآن] بر تو گران است، اگر مىتوانى نقبى در زمين يا نردبانى در آسمان بجويى تا معجزهاى [ديگر] برايشان بياورى [پس چنين كن]، و اگر خدا مىخواست قطعاً آنان را بر هدايت گِرد مىآورد، پس زنهار از نادانان مباش» (انعام/35).
- ↑ وَ لَوْ شَاءَ رَبُّكَ لجََعَلَ النَّاسَ أُمَّةً وَاحِدَةً وَ لَا يَزَالُونَ مخُْتَلِفِين؛ « و اگر پروردگار تو مىخواست، قطعاً همه مردم را امّت واحدى قرار مىداد، درحالی‌که پيوسته در اختلاف‌اند» (هود/118).
- ↑ وَ لَوْ شَاءَ اللَّهُ لَجَعَلَكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَ لَاكِن يُضِلُّ مَن يَشَاءُ وَ يَهْدِى مَن يَشَاءُ وَ لَتُسَْلُنَّ عَمَّا كُنتُمْ تَعْمَلُون؛ « و اگر خدا مىخواست قطعاً شمارا امّتى واحد قرار مىداد، ولى هر كه را بخواهد بيراه و هر كه را بخواهد هدايت مىكند و ازآنچه انجام مىداديد حتماً سؤال خواهيد شد» (نحل/93).
- ↑ وَ لَوْ شَاءَ اللَّهُ لجََعَلَهُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَ لَاكِن يُدْخِلُ مَن يَشَاءُ فىِ رَحْمَتِهِ وَ الظَّالِمُونَ مَا لهَُم مِّن وَلىٍِّ وَ لَا نَصِير؛ « و اگر خدا مىخواست، قطعاً آنان را امّتى يگانه مىگردانيد، ليكن هر كه را بخواهد، به رحمت خويش درمىآورد و ستمگران نه يارى دارند و نه ياورى.» (شوری/8).
- ↑ دانشنامه پژوهه، اتحاد
- ↑ وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَميعاً وَ لا تَفَرَّقُوا وَ اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْداءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْواناً وَ كُنْتُمْ عَلى شَفا حُفْرَةٍ مِنَ النَّارِ فَأَنْقَذَكُمْ مِنْها كَذلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آياتِهِ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُون؛ « و همگى به ريسمان خدا چنگ زنيد، و پراكنده نشويد؛ و نعمت خدا را بر خود ياد كنيد: آنگاه‌که دشمنان [يكديگر] بوديد، پس ميان دل‌های شما الفت انداخت، تا به لطف او برادران هم شديد؛ و برکنار پرتگاه آتش بوديد كه شمارا از آن رهانيد. این‌گونه، خداوند نشانههاى خود را براى شما روشن مىكند، باشد كه شما راه يابيد» (آل‌عمران/103)
- ↑ بررسی ديدگاه قرآن در مورد اتحاد و راهكارهای قرآنی اتحاد و انسجام اسلامی
- ↑ إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُواْ بَينَْ أَخَوَيْكمُْ وَ اتَّقُواْ اللَّهَ لَعَلَّكمُْ تُرْحَمُون؛ «در حقيقت مؤمنان باهم برادرند، پس ميان برادرانتان را سازش دهيد و از خدا پروا بداريد، اميد كه مورد رحمت قرار گيريد» (حجرات/10).
- ↑ دانشنامه پژوهه، اتحاد و نقش شگفت انگيز آن از ديدگاه آيات و روايات
- ↑ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الَّذينَ يُقاتِلُونَ في سَبيلِهِ صَفًّا كَأَنَّهُمْ بُنْيانٌ مَرْصُوص؛ « در حقيقت، خدا دوست دارد كسانى را كه درراه او صف در صف، چنان‌که گويى بنايى ريخته شده از سُرباند، جهاد مىكنند» (صف/4).
- ↑ بررسی ديدگاه قرآن در مورد اتحاد و راهكارهای قرآنی اتحاد و انسجام اسلامی
- ↑ كاَنَ النَّاسُ أُمَّةً وَاحِدَةً فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِيِّنَ مُبَشِّرِينَ وَ مُنذِرِينَ وَ أَنزَلَ مَعَهُمُ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِيَحْكُمَ بَينَْ النَّاسِ فِيمَا اخْتَلَفُواْ فِيهِ وَ مَا اخْتَلَفَ فِيهِ إِلَّا الَّذِينَ أُوتُوهُ مِن بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَيِّنَاتُ بَغْيَا بَيْنَهُمْ فَهَدَى اللَّهُ الَّذِينَ ءَامَنُواْ لِمَا اخْتَلَفُواْ فِيهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِهِ وَ اللَّهُ يَهْدِى مَن يَشَاءُ إِلىَ صِرَاطٍ مُّسْتَقِيم؛ «مردم، امّتى يگانه بودند؛ پس خداوند پيامبران را نوید آور و بیم دهنده برانگيخت، و با آنان، كتاب [خود] را به‌حق فرو فرستاد، تا ميان مردم در آنچه باهم اختلاف داشتند داورى كند. و جز كسانى كه [كتاب] به آنان داده شد- پس‌ازآنکه دلايل روشن براى آنان آمد- به خاطر ستم [و حسدى] كه ميانشان بود، [هیچ‌کس] در آن اختلاف نكرد. پس خداوند آنان را كه ايمان آورده بودند، به توفيق خويش، به حقيقت آنچه در آن اختلاف داشتند، هدايت كرد. و خدا هر كه را بخواهد به راه راست هدايت مىكند.» (بقره/213).
- ↑ نگرش قرآن به اتحاد
- ↑ وَ قَتِلُواْ الْمُشْرِكِينَ كاَفَّةً كَمَا يُقَتِلُونَكُمْ كَافَّةً؛ « و همگى با مشركان بجنگيد، چنان‌که آنان همگى با شما مىجنگند» (توبه/36)
- ↑ ویکی فقه
- ↑ وَ أَلَّفَ بَينَْ قُلُوبهِِمْ لَوْ أَنفَقْتَ مَا فىِ الْأَرْضِ جَمِيعًا مَّا أَلَّفْتَ بَينَْ قُلُوبِهِمْ وَ لَاكِنَّ اللَّهَ أَلَّفَ بَيْنهَُم؛ « و ميان دل‌هایشان الفت انداخت، كه اگر آنچه درروی زمين است همه را خرج مىكردى نمىتوانستى ميان دل‌هایشان الفت برقرار كنى، ولى خدا بود كه ميان آنان الفت انداخت، چراکه او تواناى حكيم است.» (انفال/63).
- ↑ بررسی ديدگاه قرآن در مورد اتحاد و راهكارهای قرآنی اتحاد و انسجام اسلامی
- ↑ بررسی آيات وحدت در قرآن كريم
- ↑ (بقره/213)
- ↑ هُوَ الَّذي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولاً مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ وَ يُزَكِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ إِنْ كانُوا مِنْ قَبْلُ لَفي ضَلالٍ مُبين؛ « اوست آن كس كه در ميان بىسوادان فرستادهاى از خودشان برانگيخت، تا آيات او را بر آنان بخواند و پاكشان گرداند و كتاب و حكمت بديشان بياموزد، و [آنان] قطعاً پيش از آن در گمراهى آشكارى بودن» (جمعه/2).
- ↑ نصیری، علی، مقاله «اتحاد»، دائرة‌المعارف قرآن کریم ج۲.
- ↑ وَ ما أَنْزَلْنا عَلَيْكَ الْكِتابَ إِلاَّ لِتُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذِي اخْتَلَفُوا فيهِ وَ هُدىً وَ رَحْمَةً لِقَوْمٍ يُؤْمِنُون؛ « و ما [اين] كتاب را بر تو نازل نكرديم، مگر براى اينكه آنچه را در آن اختلاف كردهاند، براى آنان توضيح دهى، و [آن] براى مردمى كه ايمان مىآورند، رهنمود و رحمتى است» (نحل/64).
- ↑ ویکی فقه
- ↑ دائره المعارف طهور، ضرورت اتحاد و همبستگی بین مسلمانان از دیدگاه آیات و روایات
- ↑ الوحدة الاسلامیه، ص۴۶؛ ینابیع الموده، ج۲، ص۲۸۹.
- ↑ التبیان، ج۵، ص۷۳.
- ↑ فَاتَّقُواْ اللَّهَ وَ أَصْلِحُواْ ذَاتَ بَيْنِكُمْ؛ « پس از خدا پروا داريد و با يكديگر سازش نماييد» (انفال/1).
- ↑ الصافی، ج۵، ص۱۷۸.
- ↑ ویکی فقه
- ↑ دانشنامه پژوهه، اتحاد و نقش شگفت انگيز آن از ديدگاه آيات و روايات
- ↑ فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللَّهِ لِنتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّواْ مِنْ حَوْلِكَ؛ « س به [بركتِ] رحمت الهى، با آنان نرم‌خو [و پرمهر] شدى، و اگر تندخو و سخت‌دل بودى قطعاً از پيرامون تو پراكنده مىشدند.» (آل‌عمران/159).
- ↑ دائره المعارف قرآن، اتحاد1
- ↑ اتحاد از ديدگاه قرآن و سيره عملی اهل بيت(ع)
- ↑ دانشنامه پژوهه، اتحاد و نقش شگفت انگيز آن از ديدگاه آيات و روايات
- ↑ دائرة المعارف طهور، ضرورت اتحاد و همبستگی بین مسلمانان از دیدگاه آیات و روایات
- ↑ دانشنامه پژوهه، اتحاد و نقش شگفت انگيز آن از ديدگاه آيات و روايات
- ↑ دائره المعارف قرآن کریم، اتحاد1
- ↑ راهکار افزایش همبستگی در جامعه از منظر قرآن
- ↑ دانشنامه پژوهه، اتحاد و نقش شگفت انگيز آن از ديدگاه آيات و روايات
- ↑ همان
- ↑ چرایی وحدت در قرآن
- ↑ وحدت اصلی‌ترین موضوع در امر به معروف و نهی از منکر است
- ↑ بررسی ديدگاه قرآن در مورد اتحاد و راهكارهای قرآنی اتحاد و انسجام اسلامی
- ↑ قُلْ يَأَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْاْ إِلىَ كَلِمَةٍ سَوَاءِ بَيْنَنَا وَ بَيْنَكمُْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَ لَا نُشرِْكَ بِهِ شَيًْا وَ لَا يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِّن دُونِ اللَّهِ فَإِن تَوَلَّوْاْ فَقُولُواْ اشْهَدُواْ بِأَنَّا مُسْلِمُون؛ «بگو: «اى اهل كتاب، بياييد بر سر سخنى كه ميان ما و شما يكسان است بايستيم كه: جز خدا را نپرستيم و چيزى را شريك او نگردانيم، و بعضى از ما بعضى ديگر را به‌جای خدا به خدايى نگيرد.» پس اگر [از اين پيشنهاد] اعراض كردند، بگوييد: «شاهد باشيد كه ما مسلمانيم [نه شما].» (آل‌عمران/64)
- ↑ بررسی ديدگاه قرآن در مورد اتحاد و راهكارهای قرآنی اتحاد و انسجام اسلامی
- ↑ يَأَيهَُّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ أَطِيعُواْ اللَّهَ وَ أَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَ أُوْلىِ الْأَمْرِ مِنكمُْ فَإِن تَنَازَعْتُمْ فىِ شىَْءٍ فَرُدُّوهُ إِلىَ اللَّهِ وَ الرَّسُولِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الاَْخِرِ ذَالِكَ خَيرٌْ وَ أَحْسَنُ تَأْوِيلا؛ «اى كسانى كه ايمان آوردهايد، خدا را اطاعت كنيد و پيامبر و اولياى امر خود را [نيز] اطاعت كنيد؛ پس هرگاه در امرى [دينى] اختلاف‌نظر يافتيد، اگر به خدا و روز بازپسين ایمان‌دارید، آن را به [كتاب] خدا و [سنت] پيامبر [او] عرضه بداريد، اين بهتر و نيكفرجامتر است.» (نساء/ ۵۹).
- ↑ بررسی آيات وحدت در قرآن كريم
- ↑ (آل‌عمران/64).
- ↑ امامت پدیا، اتحاد درقرآن
- ↑ (حجرات/10)
- ↑ بررسی ديدگاه قرآن در مورد اتحاد و راهكارهای قرآنی اتحاد و انسجام اسلامی
- ↑ دائره المعارف قرآن کریم، اتحاد1
- ↑ توصیه‌های قرآن برلزوم اتّحاد و همدلی درجوامع اسلامی
- ↑ بررسی راهكارهای همبستگی اسلامی در قرآن در شماره ۲۸ «انديشه تقريب»
- ↑ اتحاد از ديدگاه قرآن و سيره عملی اهل بيت(ع)
- ↑ نگرش قرآن به اتحاد
- ↑ دائره المعارف قرآن کریم، اتحاد1
- ↑ دائره المعارف قرآن کریم، اتحاد2
- ↑ وحدت اصلی‌ترین موضوع در امر به معروف و نهی از منکر است
- ↑ چرایی وحدت در قرآن
- ↑ وحدت و همبستگی؛ از تأكيدات مهم قرآن
- ↑ ذانشنامه حوزه، اتحاد و همبستگی در نهج البلاغه
- ↑ دائره المعارف قرآن کریم، اتحاد2
- ↑ نگرش قرآن به اتحاد