منع (ریشه)
ریشه «منع» (MNˁ)؛ باز داشتن، نگه داشتن. این ریشه 17 بار در قرآن کریم آمده است.
معنای لغوی
منع: باز داشتن. ضدّ عطا كردن. ما مَنَعَكَ أَلَّا تَسْجُدَ إِذْ أَمَرْتُكَ اعراف: 12. چه چيز باز داشت اينكه سجده نكنى آنگاه كه امرت كردم؟
مَنُوع: مبالغه است يعنى بسيار باز دارنده وَ إِذا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعاً معارج: 21 چون خير باو رسد بسيار مانع و بخيل است.
مَنَّاعٌ نيز مبالغه است بمعنى شديد المنع مَنَّاعٍ لِلْخَيْرِ مُعْتَدٍ أَثِيمٍ قلم: 12 (قاموس قرآن، ج6، ص292).
ساختهای صرفی در قرآن
مَنَعَ (فعل مجرد): 12 بار
مانِع (اسم فاعل): 1 بار
مَنوع (صفت فعول): 1 بار
مَنّاع (اسم مبالغه): 2 بار
مَمنوع (اسم مفعول): 1 بار
ریشهشناسی
زبان | لفظ | لفظ با آوانویسی عربی | معنای انگلیسی | معنای فارسی | توضیح | منبع |
قرآن | مَنَعَ | مَنَعَ | مَنَعَ | منع: باز داشتن | قاموس قرآن، ج6، ص: 292 | |
آفروآسیایی | *mVnaʕ- (?) | منع | refuse | رد کردن | ||
آفروآسیایی | *manVʕ- | منع | hold, take | نگه داشتن، گرفتن | ||
سامی | *mVnaʕ- | منع | 'forbid, refuse' | "منع، امتناع" | ||
سامی | *mVnVʕ- | منع | 'hold, take hold of' | "نگه داشتن، گرفتن" | ||
مهری | mōna | مُنَ | ||||
جبالی | minaʕ | مِنَع | ||||
حرصوصی | mōna | مُنَ | ||||
عربی | mnʕ a,1 | منع َ\ |