ماء (ریشه)
ریشه «ماء» (māˀ)؛ آب، مایع حیات. این واژه 63 بار در قرآن کریم به‌کار رفته است.
معنای لغوی
ماء: آب. وَ أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً بقره: 22 راغب گفته: اصل آن موه است بدليل آنكه جمع آن امواه و مياه آمده و مصغّرش مويه است هاء آخر را حذف و واو را مبدّل به الف كردهاند.
«ماء» 63 بار در قرآن كريم بكار رفته و اعتناء عجيبى بآن شده است از جمله فرموده: وَ جَعَلْنا مِنَ الْماءِ كُلَّ شَيْءٍ حَيٍ انبياء: 30 ميدانيم كه آب را در تشكيل موجودات زنده دخالت تامّى است كه بدون آن زندگى نه وجود داشت و نه بقا.
قرآن در بسيارى از آيات روئيدن نباتات را بآب باران نسبت داده و مرتبا گفته: وَ أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَراتِ رِزْقاً لَكُمْ ابراهيم، 32، اين از آنجهت است كه آب درياها شور و تلخ است و براى نباتات و آشاميدن قابل استفاده نيست ولى بوسيله تبخير، آب خالص بصورت ابرها از سطح اقيانوسها بلند ميشود و بصورت باران و برف بخشكيها ميبارد و مورد استفاده حيوانات و نباتات قرار ميگيرد أَ فَرَأَيْتُمُ الْماءَ الَّذِي تَشْرَبُونَ، أَ أَنْتُمْ أَنْزَلْتُمُوهُ مِنَ الْمُزْنِ أَمْ نَحْنُ الْمُنْزِلُونَ واقعة: 68. وَ أَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً بِقَدَرٍ فَأَسْكَنَّاهُ فِي الْأَرْضِ وَ إِنَّا عَلى ذَهابٍ بِهِ لَقادِرُونَ. فَأَنْشَأْنا لَكُمْ بِهِ جَنَّاتٍ مِنْ نَخِيلٍ وَ أَعْنابٍ ... مؤمنون: 18 (قاموس قرآن، ج6، ص323).
ساخت‌های صرفی در قرآن
ماء (اسم): 63 بار
ریشه‌شناسی
| زبان | لفظ | لفظ با آوانویسی عربی | معنای انگلیسی | معنای فارسی | توضیح | منبع |
| قرآن | ماا | ماا | ماا | ماء: آب | قاموس قرآن، ج6، ص: 322 | |
| آفروآسیایی | *maʔ- | مء | water | اب | ||
| سامی | *maʔ-/*may- | مء | 'water' | 'اب' | ||
| اکدی | mû | مُ | ||||
| اگاریتی | my | می | ||||
| عبری | mayim (pl.) | مَیِم () | ||||
| آرامی | mayȳ- (pl.) | مَیی- () | ||||
| سریانی | mayy- (pl.) | مَیی- () | ||||
| عربی جنوبی | mw | مو | ||||
| گعز | māy | مَی | ||||
| مهری | ḥemūh | حِمُه | ||||
| جبالی | mih | مِه | ||||
| حرصوصی | ḥemyoh | حِمیُه | ||||
| عربی | māʔ- | مَء- |