علی اربابی
| علی اربابی |
|---|
علی اربابی(1318ش ـ 1385ش)؛ قاری و استاد قرائت قرآن کریم. علی اربابی از خردسالی در مسیر یادگیری روخوانی و قرائت قرآن کریم قرار گرفته و از اساتیدی همچون خلیل الرحمن و استاد مولائی، بهره‌مند شد و تا درجۀ استادی در صوت و لحن پیش رفت. وی طی چند سفر خود به کشور مصر و دیدار و ارتباط با قراء مصری، در محضر اساتید بزرگ مصری همچون «مصطفی اسماعیل» و «منشاوی» قرائت و جواز قرائت دریافت کرده بود. او همچنین از سفیران انتقال نوع قرائت مصر به ایران بود. اربابی از پیشکسوتان قرائت قرآن در ایران بود که قبل و پس از انقلاب اسلامی، اقدام به تدریس و برگزاری کلاس‌های قرآنی کرد. از فعالیت‌های مهم قرآنی وی می‌توان به مواردی همچون تربیت ده‌ها مربی، استاد و قاری بین‌المللی قرآن، داوری مسابقات قرآنی و راه‌اندازی کانون‌های قرآنی در سطح کشور، اشاره کرد. علی اربابی سرانجام در روز ۱۷ اسفندماه سال 13۸۵ به دلیل ابتلا به بیماری سرطان دیده از جهان فروبست.
ولادت و اساتید قرآنی
علی اربابی[۱] در سال ۱۳۱۸ در تهران متولد شد و از سن ۱۰ سالگی با هدایت مادر و پدر خود که هر دوی آن‌ها قرآنی بودند به مکتب‌خانه رفت و از همان زمان، قدم در وادی یادگیری قرآن نهاد.[۲] در دوران خردسالی از آموزش‌های قرآنی پدر بهره گرفت و در سن ۱۲ سالگی و در زمانی که جلسات قرآنی بسیار محدود و اندک بود، روخوانی قرآن را نزد دو تن از مربیان زن مکتب‌خانه محله که جلسات قرآنی داشتند و تا «یرملون» می‌دانستند، فرا گرفت. در سنین بالاتر در جلسات قرآن مساجد محله شرکت کرد.[۳]
وی در سال ۱۳۴۷ در محضر استاد خلیل الرحمن که به منظور آموزش قرائت قرآن از مدینه به ایران آمده بود، تلمذ کرد و در ادامه نیز با حضور در جلسات استاد مولائی به میدان فنی قرائت وارد شد و تا درجه استادی در صوت و لحن پیش رفت. اربابی با عشق و علاقه ذاتی که نسبت به یادگیری قرآن داشت و با پیگیری مجدانه و حضور در محضر اساتید بزرگی چون «شیخ القراء» «مصطفی اسماعیل»، «محمود علی البناء»، «احمد رزیقی» و دیگر اساتید بزرگ مصری و همچنین ضبط و جمع‌آوری تلاوت‌های این اساتید، امکان یادگیری فنون قرائت قرآن کریم را برای جوانان ایران فراهم آورد.[۴]
فعالیت‌ها
علی اربابی از سال ۱۳۴۸ به عنوان مربی قرآن جلسه هفتگی تشکیل داد و در طول ۳۷ سال تلاش در مسیر تعلیم قرآن کریم، ده‌ها مربی، استاد و قاری قرآن تربیت کرد.[۵] تاکنون بسیاری از شاگردان وی در مسابقات بین‌المللی قرآن حایز رتبه‌های ممتاز شده‌اند.[۶] و به قاریان بین المللی تبدیل شدند.[۷] وی، داوری ده‌ها مسابقه قرآنی از جمله جشنواره ملی قرآن دانشجویان، نخستین دوره مسابقات بین‌المللی دانشجویان و مسابقات بین‌المللی سازمان اوقاف و امور خیریه در تهران را بر عهده داشته است. اربابی در سال‌های پایانی حیات در روزهای چهارشنبه در امامزاده پنج تن لویزان جلسه قرآن داشت.[۸]
وی از ابتدای تأسیس سازمان تبلیغات اسلامی یکی از اعضای فعال آن که مبادرت به راه‌اندازی کانون‌های قرآنی در سطح کشور کرد، بود. اربابی در برپایی اردوهای قرآنی و برگزاری جلسات آموزشی در زمان اردو بسیار فعال بود. استاد اربابی در راه‌اندازی موسسه جمعیت قرآنی استان تهران نیز موثر بود که حاصل آن تهیه اساس‌نامه و تاسیس آن است.[۹]
در سال ۶۱ زمانی که دارالقرآن الکریم برای اولین بار دوره تربیت معلم قرآن کریم را در باغ شایان برگزار کرد، استاد اربابی تدریس آن را به عهده داشت.[۱۰] استاد علی اربابی در برگزاری نخستین دوره تربیت معلم قرآنی تلاش موثری داشت و پس از گزینش افراد در این دوره‌های ۲۱ روزه اقدام به تدریس و آموزش علوم قرآنی می‌کرد. این دوره‌های آموزشی به مدت شش سال برگزار شد و در حال حاضر هم معلم‌های قرآنی بسیاری که این استاد تربیت کرد در سازمان‌های مختلف سطح کشور مشغول فعالیت هستند. استاد اربابی با چهره‌های قرآنی مصری همچون مصطفی اسماعیل» «عبد الباسط محمد عبدالصمد» و «احمد الرزیقی» در خیمه‌های قرآنی که بیرون شهرهای مصر برپا می‌شد به تبادل و یادگیری علوم قرآنی و تلاوت می‌پرداخت و حتی به منزل بعضی از این اشخاص رفت و آمد داشت. استاد اربابی در حقیقت یکی از سفیران انتقال نوع قرائت مصر به ایران بود و فرهنگ قرآنی کشور مصر را به نوعی به ایران منتقل کرد.[۱۱] وی بارها به کشور مصر سفر کرد و با استادان و قراء مصری ارتباط خوبی داشت[۱۲] او در محضر استاد مصطفی اسماعیل و منشاوی قرائت و جواز قرائت دریافت کرده بود.[۱۳]
استاد اربابی تلاوت مشهور سوره ابراهیم استاد حکیم عمران را در مصر ضبط کرد و به ایران آورد و در واقع استاد حکیم عمران توسط استاد اربابی به قاریان ایرانی معرفی شد.[۱۴]
این استاد قرآنی به مدت ۱۳ سال به عنوان یکی از اعضای فعال قرآنی دارالقرآن الکریم مرکزی، مشغول فعالیت بود و در این راستا خدمات قرآنی ارزنده‌ای ارائه کرد. استاد اربابی از سال ۱۳۶۱ تا ۱۳۷۳ در دارالقرآن الکریم مرکزی سمت معاونت را داشت و در سفر به کشورهای خارجی سرپرستی هیئت اعزامی نیز با این استاد بود. وی در سفرهای خود به شهرهای مختلف کشور اقدام به برپایی جلسات قرآنی با حضور افراد قرآنی آن شهر می‌کرد و در این جلسات به بحث و بررسی مباحث قرآنی و تبادل نظر و اندیشه می‌پرداخت و برای نشر و ترویج علوم قرآنی تلاش می‌کرد.[۱۵]
استاد علی اربابی یکی از پیشکسوتان جامعه قرآنی بود که قبل و بعد از انقلاب اقدام به تدریس و برگزاری کلاس‌های قرآنی کرد. تعداد کسانی که قبل از انقلاب به صورت علمی و صحیح به تدریس قرآن پرداخته‌اند بسیار کم است و علی اربابی یکی از آن افراد معدود بود. وی علاوه بر تدریس علوم قرآنی و برگزاری دوره‌های آموزشی در دارالقرآن الکریم سازمان تبلیغات اسلامی فعالیت می‌کرد و یکی از اعضا و عناصر مهم در فعالیت‌های قرآنی این مرکز بود.
از دیگر فعالیت‌های این استاد در جامعه قرآنی می‌توان به داوری وی در عرصه‌های بین المللی، سراسری و تربیت شاگردان زیادی که در تحول اجتماع تأثیرگذار بودند، اشاره کرد. حضور اربابی در دارالقرآن الکریم موجب برگزاری دوره‌های تربیت معلم، برپایی محافل قرآنی در سراسر کشور و حضور استادان و قاریان در این محافل قرآنی بود. او در جامعه قرآنی و ارتباط و تعامل مثبت بین قاریان نیز بسیار تأثیرگذار بود و حتی می‌توان از او به عنوان حلقه وصل در جامعه قرآنی یاد کرد. [۱۶] اربابی به عنوان یک چهره شاخص نقشی موثر در تعمیر و مرمت امامزاده پنج تن لویزان داشته است.[۱۷]
ویژگی‌ها
ویژگی‌های اخلاقی
علی اربابی با وجود بیماری و کهولت سن هرگاه به عنوان داور و یا پیشکسوت به محافل قرآنی دعوت می‌شد ابراز سستی و ناتوانی نمی‌کرد و با نشاط در این مجالس حاضر می‌شد. وی بدون رودربایستی نقاط ضعفی را که در تلاوت شاگردانش می‌دید، گوشزد می‌کرد و در بحث نغمات، موسیقی و الحان تسلط داشت و خودش نیز از صدای رسا، پرانعطاف و خوبی برخوردار بود. استاد اربابی پدر شهید «امیر اربابی» از قاریان خوب قرآن بود.[۱۸]
اربابی با توجه به کهولت سنی که داشت اهتمام ویژه‌ای به برپایی جلسات قرآن داشت و جلسه قرآن او در امامزاده پنج تن بالغ بر ۴۰ سال تداوم داشت؛ او مقید بود که تا حد امکان این جلسات تعطیل نشود و به همین دلیل هم جلسات قرآنش با استقبال بسیار خوبی مواجه می‌شد.[۱۹]
استاد اربابی در زیرزمین خانه خود انجمن خیریه‌ای راه‌اندازی کرده بود که کار این انجمن تهیه جهیزیه برای خانواده‌های کم درآمد بود.[۲۰]
ویژگی‌های قرآنی
اربابی در زمینه شناخت آهنگ و موسیقی قرآن سرآمد بود و علاوه بر شناخت نغمات عربی با تمام دستگاه‌های موسیقی ایرانی نیز آشنایی داشت و این توانایی را داشت که قرآن را در تمام این دستگاه‌ها تلاوت کند. [۲۱]
تلاوت‌های استاد اربابی بسیار فنی بود و به شیوه استاد «حصان» قرائت می‌کرد. اربابی با هر قشری متناسب با وضعیت سنی و روحی آن قشر گفتگو می‌کرد و برخورد داشت؛ با بزرگسالان با زبان خودشان و با نوجوانان و جوانان هم با زبان خودشان صحبت می‌کرد. ایشان ۵۰ سال به تدریس و فعالیت در امور قرآنی اشتغال داشت. استاد اربابی در جلسات قرآنی خود با وجود کهولت سن، قرآن را همچنان با قدرت تلاوت می‌کرد و هر فنی را خودش با مهارت اجرا کرده و پس از آن به آموزش می‌پرداخت. وی نه تنها به صورت تئوری به آموزش فنون قرآنی می‌پرداخت، بلکه به صورت عملی نیز از آیات قرآنی بهره گرفته و پیروی از دستورات الهی را به شاگردانش نیز توصیه می‌کرد.[۲۲]
مرحوم اربابی مقید بر این بود که هر روز یک جزء از قرآن کریم را تلاوت کند و این کار را طبق هر شرایطی انجام می‌داد.[۲۳] استاد اربابی از قاریان پیشکسوتی بود که نقش به‌سزایی در خارج کردن قرائت قرآن از شکل سنتی و غیر استاندارد و تبدیل آن به شیوه‌های نوین وکلاسیک امروزی داشت.[۲۴]
استاد اربابی از جمله کسانی بود که جلسات قرآنی را به سبک مصری برگزار می‌کرد. وی در دوران حیات خود بدون دریافت حق الزحمه از مراکز قرآنی به دایر کردن کلاس‌های آموزش قرآن می‌پرداخت.[۲۵]
وی از طراحان اصول داوری و شیوه‌های آموزش قرائت بود و در مسابقات نیز داوری رشته صوت به عهده او بود در حقیقت اربابی در نزد قاریان جایگاه والایی داشت چراکه از لحاظ عاطفی به تمام جوانان نزدیک بود. استاد اربابی به جز برگزاری کلاس‌های قرآنی و در سفرهای اعزامی مبلغ به داخل و خارج از کشور برای تبلیغ علوم قرآنی نیز فعال بود.[۲۶]
وفات
استاد علی اربابی در روز ۱۷ اسفندماه سال 13۸۵ به دلیل ابتلا به بیماری سرطان دیده از جهان فروبست.[۲۷]