عضض (ریشه)
ریشه «عضض» (ˁḌḌ)؛ گاز گرفتن، دندان گرفتن. این ریشه 2 بار در قرآن کریم بهکار رفته است.
معنای لغوی
عضّ: بدندان گرفتن. «عَضَّهُ عَضّاً أَمْسَكَهُ بِأَسْنَانِهِ». وَ إِذا خَلَوْا عَضُّوا عَلَيْكُمُ الْأَنامِلَ مِنَ الْغَيْظِ قُلْ مُوتُوا بِغَيْظِكُمْ آل عمران: 119. چون بخلوت شوند از خشم بر شما سر- انگشتان بگزند. دندان گرفتن انگشت گاهى از خشم است چنانكه در آيه و گاهى از حسرت و تأسف است چنانكه در: وَ يَوْمَ يَعَضُ الظَّالِمُ عَلى يَدَيْهِ يَقُولُ يا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا فرقان: 27. روزى ظالم از تأسف هر دو دست را بدندان گيرد و گويد: ايكاش راه رسول را ميرفتم (قاموس قرآن، ج5، ص13).
ساختهای صرفی در قرآن
عَضَّ (فعل مجرد): 2 بار
ریشهشناسی
زبان | لفظ | لفظ با آوانویسی عربی | معنای انگلیسی | معنای فارسی | توضیح | منبع |
قرآن | عَضَّ | عَضَّ | عَضَّ | عضّ: به دندان گرفتن | قاموس قرآن، ج5، ص: 13 | |
آفروآسیایی | *ʕaĉ̣- (?) | عض | bite; jaw | گاز گرفتن فک | ||
سامی | *ʕVṣ̂- | عض | 'bite' | "گاز گرفتن" | ||
عربی | ʕḍḍ | عضض |