عصر (زمان)
ریشه «عصر» (ˁṢR)؛ زمان، روزگار. این ریشه در این معنا تنها یک بار در قرآن کریم آمده است.
معنای لغوی
وَ الْعَصْرِ. إِنَّ الْإِنْسانَ لَفِي خُسْرٍ. إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ ... عصر: 1- 3.
عصر بمعنى فشردن، روزگار و آخر روز بكار رفته و چون بمعنى دهر و روزگار باشد جمع آن عصور آيد. بنظر نگارنده مراد از عصر دهر و روزگار است و در اينصورت قسم با مقسم به كه خسران باشد كاملا متناسباند (قاموس قرآن، ج5، ص6).
ساخت‌های صرفی در قرآن
عَصر (اسم زمان): 1 بار
ریشه‌شناسی
| زبان | لفظ | لفظ با آوانویسی عربی | معنای انگلیسی | معنای فارسی | توضیح | منبع |
| قرآن | عَصر | عَصر | عَصر | روزگار و زمان- زمانی بعد از ظهر | قاموس قرآن، ج5، ص: 6 | |
| آفروآسیایی | *ʕac̣ar- | عصر | time, year | زمان، سال | ||
| سامی | *ʕaṣr- | عصر | 'feast, time, season (of pressing fruit?), night' | "عید، زمان، فصل (عصاره گیری میوه ها؟)، شب" | ||
| اکدی | -- | -- | ||||
| اگاریتی | -- | -- | ||||
| عبری | ʕăṣrā | عَصرَ | 'holiday, celebration, festive assembly'; pB ʕăṣärät esp. 'festive gathering for a conclusion of a festive season' (contamination with homon. ʕṣr '(to press), close up, detain' | "تعطیلات، جشن، مجلس جشن"؛ "گردهمایی جشن برای پایان یک فصل جشن"؛ "(فشار دادن)، بستن، بازداشت" | Ja 1103 | |
| آرامی یهودی | ʕăṣarǝtt- | عَصَرتت- | 'Feast of Weeks' | 'جشن هفته ها' | Ja 1104 | |
| سریانی | ʕāṣart- | عَصَرت- | 'sacrificium' < Hbr (unlikely diff. meanings) | قربانی | Br 540 | |
| مندایی | -- | -- | ||||
| مهری | ʕac̣ar | عَصَر | 'night' | "شب" | ||
| جبالی | ʕac̣ǝr | عَصر | 'night' | "شب" | ||
| حرصوصی | ʔāṣer | ءَصِر | 'night' | "شب" | ||
| سقطری | ʕáṣer | عَصِر | 'temps' (<Arb?) | زمان | LS 321 | |
| عربی | ʕṣr II | عصر II | 'venir à l'heure de l'après-midi; commencer à avoir ses règles, ê. formée (se dit d'une femme); commencer à ê. nubile, ou avoir près de vingt ans; av. un enfant; commencer à avoir des épis', ʕa/i/uṣr- 'temps; saison, moment propre, temps nésessaire; age, siècle, epoque', ʔal-ʔaṣr- 'le jour et la nuit, ou le soir et le matin' | بعد از ظهر آمدن، شروع به پریود شدن (یک زن)؛ جوان نزدیک به بیست سال سن، یک کودک؛ شروع به داشتن گوش، زمان; فصل، لحظه مناسب، زمان لازم؛ عصر، قرن، «روز و شب، یا شام و صبح» | BK 2 210-11 | |