عجل (گوساله)
(تغییرمسیر از عجل (ریشه))
ریشه «عجل» (ˁiǧl)؛ گوساله. این واژه 10 بار در قرآن کریم آمده است.
معنای لغوی
عِجْل: (بر وزن جسر) گوساله.
«ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِهِ وَ أَنْتُمْ ظالِمُونَ» بقره 51. از مجمع و مفردات بدست ميايد علت اين تسميه آنست كه گوساله بعجله بزرگ شده و بصورت گاو در ميايد. آن جمعا ده بار در قرآن بكار رفته هشت بار در خصوص گوسالهپرستى بنى اسرائيل و دو بار در اينكه ابراهيم عليه السّلام بميهمانان خويش گوساله بريان آورد «فَما لَبِثَ أَنْ جاءَ بِعِجْلٍ حَنِيذٍ» هود: 69 (قاموس قرآن، ج4، ص296).
ساخت‌های صرفی در قرآن
عِجل (اسم): 10 بار
ریشه‌شناسی
| زبان | لفظ | لفظ با آوانویسی عربی | معنای انگلیسی | معنای فارسی | توضیح | منبع |
| قرآن | عِجل | عِجل | عِجل | عِجْل: گوساله | قاموس قرآن، ج4، ص: 295 | |
| آفروآسیایی | *ʕigʷal- | عجل | calf | گوساله | ||
| سامی | *ʕigl- | عجل | 'calf' | 'گوساله' | ||
| ابلایی | ù-gi-l | ُ-جِ-ل | [um] = ALI[M?] [MEE 4 1192] (compared to Hbr. ʕēgäl in | |||
| اگاریتی | ʕgl | عجل | 'ternero, novillo' 'novilla' | «گوساله، تلیسه» | [DLU 75], ʕglt | |
| فنیقی | ʕgl | عجل | 'calf' | 'گوساله' | [T 238], [Krah. 359]. // In KAI 695 (bʕgl ʔš ḳrny lmbmḥsr | |
| عبری | ʕēgäl | عِجَل | 'young bull, ox' 'heifer, young cow' | "گاو نر جوان، گاو" تلیسه، گاو جوان | [KB 784], ʕäglā | |
| آرامی | Anc. ʕgl | عجل | 'calf' | 'گوساله' | [HJ 824]. // In KAI 222A23, TF 20 and Bukan 6 (cf. references in No. ... under ...). | |
| آرامی یهودی | ʕēgal (det. ʕiglā, ʕäglā) | عِجَل ( عِجلَ\ عَجلَ) | 'calf' | 'گوساله' | [Ja. 1067], [Levy WTM III 618], ʕäglǝtā, ʕēglǝtā, ʕiglǝtā, ʕäglā, ʕăgaltā | |
| سریانی | ʕeglā | عِجلَ | 'vitulus', ʕǝgeltā 'vitula' | گوساله | [Brock. 509], | |
| مندایی | anglia prob. | َنجلَِ فرُب. | 'calves' | "گوساله" | [DM 25]. | |
| گعز | @ ʔǝgʷǝl (ʕǝgʷal, ʕǝgʷl) | ءجل (عجَل\ عجل) | 'the young of any animal or fowl' 'claf, heifer' | "جوان هر حیوان یا مرغی" "کلاف، تلیسه" | [LGz. 11], ʔǝgʷalt, ʔǝgʷǝlt | |
| عربی | ʕiǯl- | عِجل- | 'veau', ʕiǯlat- 'génisse', ʕuǯǯāl-, ʕiǯǯawl- 'veau' | گوساله، تلیسه | ||