عبأ (ریشه)
ریشه «عبأ» (ˁBˀ)؛ بار، سنگینی، پر بودن. این ریشه تنها یک بار در قرآن کریم آمده است.
معنای لغوی
عِبْء: بكسر (ع) ثقل. «قُلْ ما يَعْبَؤُا بِكُمْ رَبِّي لَوْ لا دُعاؤُكُمْ» فرقان: 77. در مجمع فرموده: اصل عبء در لغت بمعنى ثقل و بقولى بمعنى آماده كردن است. در قاموس گفته: عبء بكسر اول بمعنى حمل و ثقل و ... است بفتح اول هم ميايد و در مفردات نيز ثقل معنى شده. معنى آيه چنين ميشود: بگو پروردگارم بشما اعتناء نميكند و وقعى نمىنهد اگر نباشد خواندن شما بايمان (قاموس قرآن، ج4، ص278).
ساخت‌های صرفی در قرآن
عَبَأَ (فعل مجرد): 1 بار
ریشه‌شناسی
| زبان | لفظ | لفظ با آوانویسی عربی | معنای انگلیسی | معنای فارسی | توضیح | منبع |
| قرآن | عَبَأَ | عَبَأَ | عَبَأَ | عِبْء: ثقل. «قُلْ ما يَعْبَؤُا بِكُمْ رَبِّي لَوْ لا دُعاؤُكُمْ» فرقان:77. | قاموس قرآن، ج4، ص: 278 | |
| آفروآسیایی | *ʕibVb- (?) | عبب | load | بار | ||
| آفروآسیایی | ||||||
| سامی | *ʕib(b)- | عب | 'load (n.)' | "بار" | ||
| سامی | *ʕ/ɣby | عبی | be big, thick | بزرگ و ضخیم بودن | ||
| اکدی | ebû | ِبُ | 'be thick' | ضخیم بودن | LGz | |
| اگاریتی | ɣb-n | غب-ن | 'fullness' | "پر بودن" | LGz | |
| عبری | ʕby | عبی | 'be thick' | ضخیم بودن | LGz | |
| سریانی | ʕǝbā | عبَ | 'thicken' | غلیظ کردن | ||
| مندایی | aba | َبَ | 'be thick' | "ضخیم بودن" | ||
| گعز | ʕabiy | عَبِی | 'big' | "بزرگ" | LGz 55 | |
| عربی | ʕibb- | عِبب- | ||||
| عربی | ʕby II | عبی II | 'fill a sack' LGz, ʔaɣbā 'dense, tangled (tree)'; wʕb 'prendre tout, s'emparer de toute la chose; amasser, amonceler' | پر کردن یک کیسه، 'متراکم، درهم (درخت)'; 'همه چیز را گرفتن، همه چیز را در دست گرفتن. جمع کردن، انبودنته کردن | BK 2 1565 | |