ظلل (سایه)
ریشه «ظلل» (ẒLL)؛ سایه. این ریشه 24 بار در قرآن کریم بدین معنا آمده است.
معنای لغوی
ظِل: (بكسر ظاء) سايه. گفتهاند: آن از فىء اعم است گويند: ظِلُ اللَّيْلِ. ظِلُ الجنة هر موضعيكه آفتاب بدان نرسيده ظلّ گويند. ولى فىء فقط بمحلى گفته ميشود كه آفتاب از آن بر گشته.
«فَسَقى لَهُما ثُمَّ تَوَلَّى إِلَى الظِّلِ» قصص: 24. براى آندو آب كشيد سپس بسايه بر گشت. جمع آن ظلال است (بكسر ظاء) «وَ دانِيَةً عَلَيْهِمْ ظِلالُها وَ ذُلِّلَتْ قُطُوفُها» انسان: 14.
ظل ظليل: يعنى زندگى لذّت بخش در مجمع فرموده براى مبالغه شىء را بمثل لفظش توصيف ميكنند مثل: يوم ايوم. ليل اليل، داهية دهياء. «لَهُمْ فِيها أَزْواجٌ مُطَهَّرَةٌ وَ نُدْخِلُهُمْ ظِلًّا ظَلِيلًا» نساء: 57. ظليل به تنهائى بمعنى سايهدار است (قاموس قرآن، ج4، ص268).
ساخت‌های صرفی در قرآن
ظَلَّلَ (فعل باب تفعیل): 2 بار
ظَلیل (صفت فعیل): 2 بار
ظِلّ (اسم): 14 بار
ظُلَّة (اسم): 6 بار
ریشه‌شناسی
| زبان | لفظ | لفظ با آوانویسی عربی | معنای انگلیسی | معنای فارسی | توضیح | منبع |
| قرآن | ظَلَّلَ | ظَلَّلَ | ظَلَّلَ | ظِل: سايه | قاموس قرآن، ج4، ص: 268 | |
| آفروآسیایی | *č̣al-/*č̣il- | ظل | shadow | سایه | ||
| سامی | *t_̣il(l)- | ظل | 'shadow' | 'سایه' | ||
| اکدی | ṣillu | صِللُ | ||||
| اگاریتی | ẓl | ظل | ||||
| عبری | ṣel | صِل | ||||
| آرامی | ṭull- | طُلل- | ||||
| گعز | ṣelālāt | صِلَلَت | ||||
| جبالی | ẓelel | ظِلِل | ||||
| عربی | ẓill- | ظِلل- | ||||