شیء (چیز)

از قرآن پدیا
(تغییرمسیر از شیء (ریشه))

ریشه «شیء» (ŠYˀ)؛ شیء، چیز. این واژه 283 بار در قرآن کریم آمده است.

معنای لغوی

شى‏ء: هر چيزيكه علم بآن تعلق گيرد و از آن خبر داده ميشود. لفظ آن مذكّر است ولى بر مذّكر و مؤنث اطلاق ميشود. و بر واجب و ممكن گفته ميشود جمع آن اشياء است (اقرب).

راغب گويد «قُلِ اللَّهُ خالِقُ كُلِ‏ شَيْ‏ءٍ» بمعنى مفعول و مشى‏ء است‏ «قُلْ أَيُ‏ شَيْ‏ءٍ أَكْبَرُ شَهادَةً قُلِ اللَّهُ شَهِيدٌ بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ» انعام: 19. بمعنى فاعل است يعنى كدام خواهنده و مريد بزرگتر است از حيث گواهى (قاموس قرآن، ج4، ص94).

ساخت‌های صرفی در قرآن

شَیء (اسم): 283 بار

ریشه‌شناسی

زبان لفظ لفظ با آوانویسی عربی معنای انگلیسی معنای فارسی توضیح منبع
قرآن شَیا شَیا شَیا شى‏ء: هر چيزيكه علم بآن تعلق گيرد و از آن خبر داده ميشود. قاموس قرآن، ج‏4، ص: 93
آفروآسیایی *ĉayʔ- شیء thing; what? چیز؛ چه چیز؟
آفروآسیایی *ĉVw/yaʔ- شوء want خواستن *ĉVw/yaʔ-
آفروآسیایی *ŝaʔ-/*ŝaw- شء wish, like آرزو، پسندیدن *ŝaʔ-/*ŝaw-
سامی *ŝayʔ- شیء 'thing' 1, 'what?' 2 "چیز" 1، "چه چیز؟" 2
سامی *ŝVyaʔ- شیء 'want' "خواستن"
سامی *ŝVyaʔ- شیء 'wish' 'آرزو کردن'
مهری ŝī شِ 'thing, anything, something', obl. ŝīǝn, -ŝǝn, hɛ̄ŝǝn 2 "چیز، هر چیزی، چیزی"
جبالی ŝé 1 شِ
حرصوصی ŝī, ŝǝy شِ\ شی
سقطری ŝī, ŝiʔ 1 شِ\ شِء
عربی šayʔ- 1, 2 شَیء- \
عربی šyʔ a,1 شیء َ\
عربی šyʔ شیء


رابطه معنای «خواستن» با معنای «چیز، شیء» (خواسته؟) ؟؟

منابع

شیا (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2