حلم (خواب)
ریشه «حلم» (ḤLM)؛ رؤیا، بلوغ. این ریشه در این معنا، 6 بار در قرآن کریم آمده است.
معنای لغوی
وَ إِذا بَلَغَ الْأَطْفالُ مِنْكُمُ الْحُلُمَ فَلْيَسْتَأْذِنُوا نور: 59 حلم (بر وزن عنق و قفل) چيزى است كه در خواب ديده شود (قاموس) در اقرب گويد: لكن غالبا در خواب پريشان و قبيح بكار ميرود چنانكه رؤيا در خواب خوب. مراد از حلم در آيه بلوغ اطفال است كه بآن احتلام نيز گويند معنى آيه چنين است: و چون كودكان ببلوغ رسيدند بايد اجازه بگيرند (قاموس قرآن، ج2، ص168).
ساخت‌های صرفی در قرآن
معنای رؤیا
اَحلام1 : 3 بار
معنای بلوغ
اَحلام: 1 بار
حُلُم: 2 بار
ریشه‌شناسی
| زبان | لفظ | لفظ با آوانویسی عربی | معنای انگلیسی | معنای فارسی | توضیح | منبع |
| قرآن | حُلُم | حُلُم | حُلُم | سن بلوغ- وَ إِذا بَلَغَ الْأَطْفالُ مِنْكُمُ الحلمَ | قاموس قرآن، ج2، ص: 167 | |
| آفروآسیایی | ||||||
| سامی | *ḥlm | حلم | to dream; to have nocturnal ejaculations when dreaming | رویا دیدن؛ داشتن انزال شبانه هنگام دیدن خواب | 0 | |
| اگاریتی | ḥlm | حلم | 'sueño' | رویا' | [DLU 176] | |
| کنعانی | PHO ḥlm | حلم | 'to dream' | "رویا دیدن" | [T 105] | |
| عبری | ḥlm | حلم | 'to dream' | "رویا دیدن" | [KB 320]. | |
| آرامی | OLD OFF HTR ḥlm | حلم | 'dream (n.)' | "رویا" | [HJ 375-6] | |
| آرامی یهودی | ḥălam, ḥălīm | حَلَم\ حَلِم | 'to sleep well'; ḥălēm 'dream' (n.) | "خوب خوابیدن"؛ "رویا" | [Ja 468]; ḥălēm, det. ḥylmh, pl. ḥälmīn | |
| سریانی | ḥlam | حلَم | 'somniavit' 'pollutionibus laboravit' | خواب | [Brock 234], ʔätḥǝlamlam | |
| مندایی | HLM | HLM | 'to dream' 'to be healthy, to recover health, to be cured' (ethpa.) | "رویا دیدن" "سالم بودن، بازیابی سلامتی، درمان شدن" (ethpa.) | [DM 149], also | |
| عربی جنوبی | SAB ḥlm | حلم | 'oracular dream' 'seeress' | رؤیای افسانه ای" "پیشگو یا پیامبر زن" | [SD 68]; ḥlmt | |
| گعز | ḥalama | حَلَمَ | 'to dream' | "رویا دیدن" | [LGz 230] | |
| مهری | ḥáylǝm (yǝḥlōm) | حَیلم (یحلُم) | 'to dream' 'to have a nocturnal ejaculation when dreaming' | رویا دیدن؛ داشتن انزال شبانه هنگام دیدن خواب | [JM 179]; ǝḥtǝlūm | |
| جبالی | ḥélm (yaḥlúm) | حِلم (یَحلُم) | 'to dream' 'to have a nocturnal ejaculation while dreaming' | رویا دیدن؛ داشتن انزال شبانه هنگام دیدن خواب | [JJ 110]; ḥɔ́tlǝm, aḥtélím | |
| حرصوصی | ḥáylem | حَیلِم | 'to dream' | "رویا دیدن" | [JH 59] | |
| سقطری | ḥlm | حلم | 'rêver' | رویا' | [LS 176] | |
| عربی | ḥlm | حلم | 'rêver quelque chose; avoir la pollution nocturne' | خواب در مورد چیزی؛ آلودگی شبانه | [BK 1 482] | |