جمل (کامل)
ریشه «جمل» (ǦML)؛ کامل، مناسب، زیبا، سود و منفعت. این ریشه در این معنا 9 بار در قرآن کریم آمده است.
معنای لغوی
جمال: زيبائى كثير. (مفردات) طبرسى خوش منظرى و زينت گفته است وَ لَكُمْ فِيها جَمالٌ حِينَ تُرِيحُونَ وَ حِينَ تَسْرَحُونَ نحل: 6 شما را در چهار پايان آنگاه كه از چراگاه بر ميگردانيد و آنگاه كه بچراگاه ميفرستيد زيبائى و خوشمنظرى هست.
جَمِيلٌ و جُمَالٌ (بر وزن غلام و جَمَّال (بر وزن طلّاب) براى مزيد زيبائى است (مفردات) ... فَصَبْرٌ جَمِيلٌ ... يوسف: 18 خويشتن دارى نيكوست فَاصْبِرْ صَبْراً جَمِيلًا معارج: 5 صبر كن صبرى نيكو (قاموس قرآن، ج2، ص52).
ساخت‌های صرفی در قرآن
جَمال (اسم): 1 بار
جَمیل (صفت فعیل): 7 بار : هجرا جمیلا (1 بار)، صبر جمیل (3 بار)، صفح جمیل (1 بار)، سراحا جمیلا (2 بار)
جُملَة (اسم): 1 بار
برای مشاهده تفصیلی آیات، نک: جمل (واژگان)
ریشه‌شناسی
| زبان | واژه | آوانگاری | معنا | توضیحات | ارجاع | ||
| فارسی | بین‌المللی | فارسی | لاتین | ||||
| آفروآسیایی باستان | *gam- | گَم | پر بودن | be full | Orel, 201 (no. 888) | ||
| سامی باستان | *gim-/*gum- | گِم، گُم | پر بودن | be full | عربی. جمّ | ||
| عبری | גָּמַל | گامَل | gāmal | 1. به چیزی به‌طور کامل یا کافی رسیدگی کردن، معامله و برخورد کردن، انجام دادن.
2. از شیر گرفتن 3. عمل آمدن، کامل شدن (اصل احتمالی: کامل بودن، کامل کردن). |
1. deal fully or adequately with, deal out to, do to . 2. wean . 3. ripen
|
Gesenius, 168 | |
| גְּמוּל
גְּמוּלָה |
گمول | gəmūl
gəmūlā |
معامله، پاداش، سود | dealing, recompence, benefit | |||
| תַּגְמוּל | مَگمول | magmūl | سود | benefit | |||
| اوگاریتی | - | DelOlmo, - | |||||
| آرامی | גָּמַל | گامَل | gāmal | 1) بار کردن (خوب یا بد) روی، مقابله با، به‌ویژه. نیکی کردن به
2) مساوی کردن، بازپرداخت 3) [به پایان رساندن،] از شیر گرفتن 4) رسیدن، به طور کامل توسعه یافتن. |
1) to load (good or evil) on, to deal with, esp. to do good to
2) to make even, repay 3) [to finish,] to wean 4) to ripen, be fully developed. |
Jastrow, 252-253 | |
| גְמַל | گمَل | gəmal | به کسی خوبی یا بدی کردن | to do one good or evil | |||
| גְּמִילוּת | گمیلوت | gəmīlut | اعمال عشق، خیریه | deeds of love, charity | |||
| גְּמוּל | گمول | gəmūl | عمل، جایزه، پاداش | deed, reward, recompense | |||
| پالمیری | אגמלא | اگملا | اسم خاص | n.pr. | Gesenius, 168 | ||
| مندایی | - | Macuch,- | |||||
| فنیقی | - | Krahmalkov, - | |||||
| اکدی/آشوری | gamālu | گَمالُ | خوبی کردن، بخشیدن.
به کسی خوبی کردن، مهربان بودن. موافق بودن، همراهی کردن با هم. به توافق رسیدن. |
to do a favour; spare
G "do s.o. a favour, be kind to"; Gt "agree to, accommodate each other St "reach agreement about |
Black, 88 | ||
| حبشی | - | Leslau, - | |||||
| سبائی | - | Beeston, - | |||||
| عربی | جَمال
جمیل جُمله |
تناسب
زیبا کامل، یک جا |
مشکور، 152
Zammit, 126 | ||||