ثروت

ثروت؛ به انبوهی از اموال و دارایی های منقول و غیر منقول گفته می شود که در مالکیت فرد یا گروهی قرار گرفته باشد و قابلیت انتقال به غیر دارد. این دارایی ها و اموال می تواند به صورت اکتسابی یا انتسابی(ارث) به دست افراد رسیده باشد و دارای ارزش اقتصادی است؛ اما بر طبق دیدگاه قرآن کریم، ثروت به خودی خود ارزش محسوب نمی شود؛ بلکه زمانی ارزش پیدا می کند که از راه مشروع کسب شده باشد و در راه خدا به کار گرفته شود. در غیر این صورت، ثروت جنبه تکاثری و تفاخری پیدا کرده و سبب شکاف طبقاتی در جامعه می شود.

ثروت در اصطلاح

ثروت یا مال عبارت است از انباشت دارایی ها و اموال که انسان آن را از راه اکتسابی یا انتسابی بدست آورده باشد.^[۱] این اموال، با توجه به طرز فکر انسان می تواند جایگاه کوثری یا تکاثری داشته باشد. به بیان دیگر، درصورتی که انسان به ثروت با نگاه خیر کثیر نظر بیفکند، از ثروت در جهت فعالیت های اقتصادی استفاده می کند تا بهره ای برای عموم مردم داشته باشد.^[۲] در مقابل این تفکر؛ افراد سودجو هستند که ثروت را با نگاه تفاخری و تکاثری^[۳] می نگرند و ثروت خود را صرف امور تجملاتی می کنند.

معیار ارزشمندی ثروت در قرآن

ثروت در قرآن، تنها در صورتی ارزشمند است که به صورت صحیح و عادلانه در گردش باشد تا عموم مردم از هر قشر و طبقه اقتصادی از ثروت بهره ببرند.^[۴] در واقع، استفاده عموم مردم از ثروت سبب می شود که ثروت در دست فرد یا گروه خاص تجمیع و انباشته نشود.^[۵] از این رو، ثروت به خودی خود، مذموم و ناپسند نیست و تلاش برای کسب و مصرف ثروت از راه اطاعت خدا و به صورت حلال و توأم با عدالت اقتصادی پسندیده محسوب می-شود.^[۶] بر این اساس، تولید و مصرف ثروت‌ها باید در چارچوب خواست الهی باشد و ثروتمند مؤظف به رعایت حقوق دیگران در اموالش است تا همه به صورت عادلانه از ثروت بهره برند.^[۷] اگر این حقوق به هر طریقی، پرداخت نشود، علاوه بر عدم تعادل در جامعه، عقوبت الهی^[۸] نیز در پی خواهد داشت.^[۹] علاوه بر این، انباشت ثروت در ید افراد خاص و نپرداختن حقوق دیگران موجب تغییر حال درونی افراد، فاسد کردن شخصیت انسانی^[۱۰] و گرایش آنها به افراط یا تفریط می-شود.^[۱۱]

منابع

ایکنا

ویکی فقه.

دایرةالمعارف طهور.

مال و ثروت از دیدگاه قرآن

ارجاعات

↑ . ویکی فقه؛ دایرةالمعارف طهور.
↑ . مال و ثروت از دیدگاه قرآن.
↑ . وَيْلٌ لِکُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ، الَّذي جَمَعَ مالاً وَ عَدَّدَهُ، يَحْسَبُ أَنَّ مالَهُ أَخْلَدَهُ، کَلاَّ لَيُنْبَذَنَّ فِي الْحُطَمَةِ؛ «واى بر هر عیب‌جوى غیبت کننده‌اى، که مالى فراهم آورده و آن را پى در پى شمرده است، چون مى‌پندارد که ثروتش مرگ را از او دور کرده و جاودانه‌اش ساخته است، چنین نیست، مرگ او فرا خواهد رسید و قطعا در آن آتش شکننده افکنده خواهد شد» (همزه/4-1).
↑ . گردش سالم ثروت؛ راهکار قرآن برای کاهش فاصله طبقاتی؛ ثروت و اولاد چه زمانی انسان را از خدا باز نمی‌‌دارد/ تبدیل پول به ارز آخرتی
↑ . مال و ثروت زمانی ارزشمند است كه انسان را از ياد خدا منحرف نكند.
↑ تلاش برای کسب ثروت از راه حلال؛ قرآن، مال و ثروت را تحقير نكرده‌است؛ خویشتن‌داری؛ زینت فقر/طغیان، سرکشی و شهوت‌رانی، از آفت‌های ثروت است؛ درسی فراتر از دوگانه علم یا ثروت؛ چهار کاری که بهتر از هر چیزی است
↑ . ویکی پرسش؛ انفاق در راه خدا؛ معیار حلال بودن ثروت/ مال حلال حد و مرز ندارد؛ حدیث‌نگاشت/ ثروت؛ امانت خدا در دست انسان.
↑ . يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ كَثِيراً مِنَ الْأَحْبارِ وَ الرُّهْبانِ لَيَأْكُلُونَ أَمْوالَ النَّاسِ بِالْباطِلِ وَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَ الَّذِينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّةَ وَ لا يُنْفِقُونَها فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَلِيمٍ‏؛ اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد، بسيارى از دانشمندان يهود و راهبان، اموال مردم را به ناروا مى‏خورند، و [آنان را] از راه خدا باز مى‏دارند، و كسانى كه زر و سيم را گنجينه مى‏كنند و آن را در راه خدا هزينه نمى‏كنند، ايشان را از عذابى دردناك خبر ده. (توبه/34).
↑ . ثروتمندی الزاماً نشانه خیر الهی نیست/ تمایز ثروت کوثری و تکاثری؛ ثروت و فقر عاملی برای سازندگی اخلاق است؛ علم بهتر است یا ثروت؟؛ رابطه ثروت و قناعت از دید قرآن و روایات چیست؟؛ توزیع بیت‌المال امر خیر نیست؛ ثروت تولید کنیم؛ ثروت بدون تربیت؛ عامل گرفتاری انسان در دام غرور
↑ . وَ اللَّهُ فَضَّلَ بَعْضَکُمْ عَلى‏ بَعْضٍ فِی الرِّزْقِ فَمَا الَّذینَ فُضِّلُوا بِرَادِّی رِزْقِهِمْ عَلى‏ ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُمْ فَهُمْ فیهِ سَواءٌ أَ فَبِنِعْمَةِ اللَّهِ یَجْحَدُونَ؛ و خدا بعضى از شما را در روزى بر بعضى دیگر برترى داده است؛ و [لى‏]کسانى که فزونى یافته ‏اند، روزىِ خود را به بندگان خود نمى‏‌دهند تا در آن با هم مساوى باشند. آیا باز نعمت خدا را انکار مى‏ کنند؟» (نحل/71).
↑ . درسی فراتر از دوگانه علم یا ثروت؛ چهار کاری که بهتر از هر چیزی است.

[1] . ویکی فقه؛ دایرةالمعارف طهور.

[2] . مال و ثروت از دیدگاه قرآن.

[3] . وَيْلٌ لِکُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ، الَّذي جَمَعَ مالاً وَ عَدَّدَهُ، يَحْسَبُ أَنَّ مالَهُ أَخْلَدَهُ، کَلاَّ لَيُنْبَذَنَّ فِي الْحُطَمَةِ؛ «واى بر هر عیب‌جوى غیبت کننده‌اى، که مالى فراهم آورده و آن را پى در پى شمرده است، چون مى‌پندارد که ثروتش مرگ را از او دور کرده و جاودانه‌اش ساخته است، چنین نیست، مرگ او فرا خواهد رسید و قطعا در آن آتش شکننده افکنده خواهد شد» (همزه/4-1).

[4] . گردش سالم ثروت؛ راهکار قرآن برای کاهش فاصله طبقاتی؛ ثروت و اولاد چه زمانی انسان را از خدا باز نمی‌‌دارد/ تبدیل پول به ارز آخرتی

[5] . مال و ثروت زمانی ارزشمند است كه انسان را از ياد خدا منحرف نكند.

[6] تلاش برای کسب ثروت از راه حلال؛ قرآن، مال و ثروت را تحقير نكرده‌است؛ خویشتن‌داری؛ زینت فقر/طغیان، سرکشی و شهوت‌رانی، از آفت‌های ثروت است؛ درسی فراتر از دوگانه علم یا ثروت؛ چهار کاری که بهتر از هر چیزی است

[7] . ویکی پرسش؛ انفاق در راه خدا؛ معیار حلال بودن ثروت/ مال حلال حد و مرز ندارد؛ حدیث‌نگاشت/ ثروت؛ امانت خدا در دست انسان.

[8] . يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ كَثِيراً مِنَ الْأَحْبارِ وَ الرُّهْبانِ لَيَأْكُلُونَ أَمْوالَ النَّاسِ بِالْباطِلِ وَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَ الَّذِينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّةَ وَ لا يُنْفِقُونَها فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَلِيمٍ‏؛ اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد، بسيارى از دانشمندان يهود و راهبان، اموال مردم را به ناروا مى‏خورند، و [آنان را] از راه خدا باز مى‏دارند، و كسانى كه زر و سيم را گنجينه مى‏كنند و آن را در راه خدا هزينه نمى‏كنند، ايشان را از عذابى دردناك خبر ده. (توبه/34).

[9] . ثروتمندی الزاماً نشانه خیر الهی نیست/ تمایز ثروت کوثری و تکاثری؛ ثروت و فقر عاملی برای سازندگی اخلاق است؛ علم بهتر است یا ثروت؟؛ رابطه ثروت و قناعت از دید قرآن و روایات چیست؟؛ توزیع بیت‌المال امر خیر نیست؛ ثروت تولید کنیم؛ ثروت بدون تربیت؛ عامل گرفتاری انسان در دام غرور

[10] . وَ اللَّهُ فَضَّلَ بَعْضَکُمْ عَلى‏ بَعْضٍ فِی الرِّزْقِ فَمَا الَّذینَ فُضِّلُوا بِرَادِّی رِزْقِهِمْ عَلى‏ ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُمْ فَهُمْ فیهِ سَواءٌ أَ فَبِنِعْمَةِ اللَّهِ یَجْحَدُونَ؛ و خدا بعضى از شما را در روزى بر بعضى دیگر برترى داده است؛ و [لى‏]کسانى که فزونى یافته ‏اند، روزىِ خود را به بندگان خود نمى‏‌دهند تا در آن با هم مساوى باشند. آیا باز نعمت خدا را انکار مى‏ کنند؟» (نحل/71).

[11] . درسی فراتر از دوگانه علم یا ثروت؛ چهار کاری که بهتر از هر چیزی است.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]