اشتغال زایی

اشتغال زایی؛ مجموعه فعالیت‌ها و تلاش‌های مفید و سازنده افراد برای ایجاد شغل و کسب روزی حلال. برخی از مشاغلی که در قرآن اشاره شده اند عبارتند از کشاورزی و باغداری، دامداری و صنعتگری.

اشتغال زایی در قرآن کریم

اشتغال زایی در فرهنگ قرآنی، به مجموعه کوشش‌ها و تلاش‌هایی گفته می‌شود که افراد برای ایجاد شغل مفید و کسب روزی حلال انجام می-دهند.^[۱] تلاش برای کار و کسب حلال همواره مورد تأکید قرآن کریم بوده است.^[۲]^[۳]^[۴] حتی در مورد کار به اشتغال زایی زنان در قرآن کریم نیز توجه شده است.^[۵]^[۶]

فعالیت‌های اشتغال زا در قرآن کریم

مشاغل زیادی در آیات قرآن اشاره شده است. کشاورزی، باغداری،^[۷] دامداری^[۸] و صنعتگری برخی از مشاغلی است که در قرآن کریم به آن اشاره شده است.^[۹]^[۱۰] این فعالیت‌ها مورد توجه پیامبر(ص) نیز بوده است. پیامبر(ص) در جهت ساماندهی به وضعیت اقتصادی مدینه، اقداماتی را برای کار و کسب درآمد مردم مدینه انجام داد. از جمله این اقدامات عبارتنداز:

1- ترغیب مسلمانان به کسب و کار از سوی پیامبر(ص).

2- منع مسلمین از مفاسد اقتصادی، چون ربا، احتکار و غش در معامله.

3 - اهتمام در جهت اشتغال مسلمین.

4- انجام فعالیت‌های اقتصادی شخصی توسط پیامبر(ص).^[۱۱]

منابع

ایکنا

پژوهشکدۀ باقر العلوم

پاورقی‌ها

↑ . وجود ۱۱۴۱ آیه و روایت در رابطه کار/آیه ۶۱ سوره هود؛ آشکارترین آیه‌ در رابطه با کارآفرینی؛ اهمیت کار و تولید در فرهنگ اقتصادی قرآن.
↑ . رویکرد قرآن به فرهنگ کار و اشتغال؛ بررسی اهميت كار از ديدگاه قرآن كريم
↑ . وَ إِلى‏ ثَمُودَ أَخاهُمْ صالِحاً قالَ يا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ ما لَكُمْ مِنْ إِلهٍ غَيْرُهُ هُوَ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَ اسْتَعْمَرَكُمْ فِيها فَاسْتَغْفِرُوهُ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ إِنَّ رَبِّي قَرِيبٌ مُجِيبٌ؛‏ «و به سوى [قوم‏] ثمود، برادرشان صالح را [فرستاديم‏]. گفت: «اى قوم من! خدا را بپرستيد. براى شما هيچ معبودى جز او نيست. او شما را از زمين پديد آورد و در آن شما را استقرار داد. پس، از او آمرزش بخواهيد، آن گاه به درگاه او توبه كنيد، كه پروردگارم نزديك [و] اجابت‏كننده است» (هود/61).
↑ . وجود ۱۱۴۱ آیه و روایت در رابطه کار/آیه ۶۱ سوره هود؛ آشکارترین آیه‌ در رابطه با کارآفرینی.
↑ . قرآن از اشتغال زنان چه می‌گوید
↑ . فَجاءَتْهُ إِحْداهُما تَمْشِي عَلَى اسْتِحْياءٍ قالَتْ إِنَّ أَبِي يَدْعُوكَ لِيَجْزِيَكَ أَجْرَ ما سَقَيْتَ لَنا فَلَمَّا جاءَهُ وَ قَصَّ عَلَيْهِ الْقَصَصَ قالَ لا تَخَفْ نَجَوْتَ مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ‏؛ پس يكى از آن دو زن- در حالى كه به آزرم گام بر مى‏داشت- نزد وى آمد [و] گفت: «پدرم تو را مى‏طلبد تا تو را به پاداش آب‏دادن [گوسفندان‏] براى ما، مزد دهد.» و چون [موسى‏] نزد او آمد و سرگذشت [خود] را بر او حكايت كرد، [وى‏] گفت: «مترس كه از گروه ستمگران نجات يافتى.» (قصص/25).
↑ . وَ هُوَ الَّذِي أَنْشَأَ جَنَّاتٍ مَعْرُوشاتٍ وَ غَيْرَ مَعْرُوشاتٍ وَ النَّخْلَ وَ الزَّرْعَ مُخْتَلِفاً أُكُلُهُ وَ الزَّيْتُونَ وَ الرُّمَّانَ مُتَشابِهاً وَ غَيْرَ مُتَشابِهٍ كُلُوا مِنْ ثَمَرِهِ إِذا أَثْمَرَ وَ آتُوا حَقَّهُ يَوْمَ حَصادِهِ وَ لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ‏؛ و اوست كسى كه باغهايى با داربست و بدون داربست، و خرمابن، و كشتزار با ميوه‏هاى گوناگون آن، و زيتون، و انار، شبيه به يكديگر و غير شبيه پديد آورد. از ميوه آن- چون ثمر داد- بخوريد، و حق [بينوايان از] آن را روز بهره‏بردارى از آن بدهيد، و [لى‏] زياده‏روى مكنيد كه او اسرافكاران را دوست ندارد. (انعام/141)
↑ . وَ لَمَّا وَرَدَ ماءَ مَدْيَنَ وَجَدَ عَلَيْهِ أُمَّةً مِنَ النَّاسِ يَسْقُونَ وَ وَجَدَ مِنْ دُونِهِمُ امْرَأَتَيْنِ تَذُودانِ قالَ ما خَطْبُكُما قالَتا لا نَسْقِي حَتَّى يُصْدِرَ الرِّعاءُ وَ أَبُونا شَيْخٌ كَبِيرٌ؛ «و چون به آب مَدْيَن رسيد، گروهى از مردم را بر آن يافت كه [دامهاى خود را] آب مى‏دادند، و پشت سرشان دو زن را يافت كه [گوسفندان خود را] دور مى‏كردند. [موسى‏] گفت: «منظورتان [از اين كار] چيست؟» گفتند: « [ما به گوسفندان خود] آب نمى‏دهيم تا شبانان [همگى گوسفندانشان را] برگردانند، و پدر ما پيرى سالخورده است.» (قصص/23).
↑ . وَ لَقَدْ آتَيْنا داوُدَ مِنَّا فَضْلًا يا جِبالُ أَوِّبِي مَعَهُ وَ الطَّيْرَ وَ أَلَنَّا لَهُ الْحَدِيدَ أَنِ اعْمَلْ سابِغاتٍ وَ قَدِّرْ فِي السَّرْدِ وَ اعْمَلُوا صالِحاً إِنِّي بِما تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ؛ «و به راستى داوود را از جانب خويش مزيّتى عطا كرديم. [و گفتيم:] اى كوه‏ها، با او [در تسبيح خدا] همصدا شويد، و اى پرندگان [هماهنگى كنيد]. و آهن را براى او نرم گردانيديم)[كه‏] زره‏هاى فراخ بساز و حلقه‏ها را درست اندازه‏گيرى كن. و كار شايسته كنيد، زيرا من به آنچه انجام مى‏دهيد بينايم» (سبأ/11-10).
↑ . کارآفرینی با نگاه قرآنی؛ اقدامی همواره مغفول.
↑ دانشنامه پژوهه.

[1] . وجود ۱۱۴۱ آیه و روایت در رابطه کار/آیه ۶۱ سوره هود؛ آشکارترین آیه‌ در رابطه با کارآفرینی؛ اهمیت کار و تولید در فرهنگ اقتصادی قرآن.

[2] . رویکرد قرآن به فرهنگ کار و اشتغال؛ بررسی اهميت كار از ديدگاه قرآن كريم

[3] . وَ إِلى‏ ثَمُودَ أَخاهُمْ صالِحاً قالَ يا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ ما لَكُمْ مِنْ إِلهٍ غَيْرُهُ هُوَ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَ اسْتَعْمَرَكُمْ فِيها فَاسْتَغْفِرُوهُ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ إِنَّ رَبِّي قَرِيبٌ مُجِيبٌ؛‏ «و به سوى [قوم‏] ثمود، برادرشان صالح را [فرستاديم‏]. گفت: «اى قوم من! خدا را بپرستيد. براى شما هيچ معبودى جز او نيست. او شما را از زمين پديد آورد و در آن شما را استقرار داد. پس، از او آمرزش بخواهيد، آن گاه به درگاه او توبه كنيد، كه پروردگارم نزديك [و] اجابت‏كننده است» (هود/61).

[4] . وجود ۱۱۴۱ آیه و روایت در رابطه کار/آیه ۶۱ سوره هود؛ آشکارترین آیه‌ در رابطه با کارآفرینی.

[5] . قرآن از اشتغال زنان چه می‌گوید

[6] . فَجاءَتْهُ إِحْداهُما تَمْشِي عَلَى اسْتِحْياءٍ قالَتْ إِنَّ أَبِي يَدْعُوكَ لِيَجْزِيَكَ أَجْرَ ما سَقَيْتَ لَنا فَلَمَّا جاءَهُ وَ قَصَّ عَلَيْهِ الْقَصَصَ قالَ لا تَخَفْ نَجَوْتَ مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ‏؛ پس يكى از آن دو زن- در حالى كه به آزرم گام بر مى‏داشت- نزد وى آمد [و] گفت: «پدرم تو را مى‏طلبد تا تو را به پاداش آب‏دادن [گوسفندان‏] براى ما، مزد دهد.» و چون [موسى‏] نزد او آمد و سرگذشت [خود] را بر او حكايت كرد، [وى‏] گفت: «مترس كه از گروه ستمگران نجات يافتى.» (قصص/25).

[7] . وَ هُوَ الَّذِي أَنْشَأَ جَنَّاتٍ مَعْرُوشاتٍ وَ غَيْرَ مَعْرُوشاتٍ وَ النَّخْلَ وَ الزَّرْعَ مُخْتَلِفاً أُكُلُهُ وَ الزَّيْتُونَ وَ الرُّمَّانَ مُتَشابِهاً وَ غَيْرَ مُتَشابِهٍ كُلُوا مِنْ ثَمَرِهِ إِذا أَثْمَرَ وَ آتُوا حَقَّهُ يَوْمَ حَصادِهِ وَ لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ‏؛ و اوست كسى كه باغهايى با داربست و بدون داربست، و خرمابن، و كشتزار با ميوه‏هاى گوناگون آن، و زيتون، و انار، شبيه به يكديگر و غير شبيه پديد آورد. از ميوه آن- چون ثمر داد- بخوريد، و حق [بينوايان از] آن را روز بهره‏بردارى از آن بدهيد، و [لى‏] زياده‏روى مكنيد كه او اسرافكاران را دوست ندارد. (انعام/141)

[8] . وَ لَمَّا وَرَدَ ماءَ مَدْيَنَ وَجَدَ عَلَيْهِ أُمَّةً مِنَ النَّاسِ يَسْقُونَ وَ وَجَدَ مِنْ دُونِهِمُ امْرَأَتَيْنِ تَذُودانِ قالَ ما خَطْبُكُما قالَتا لا نَسْقِي حَتَّى يُصْدِرَ الرِّعاءُ وَ أَبُونا شَيْخٌ كَبِيرٌ؛ «و چون به آب مَدْيَن رسيد، گروهى از مردم را بر آن يافت كه [دامهاى خود را] آب مى‏دادند، و پشت سرشان دو زن را يافت كه [گوسفندان خود را] دور مى‏كردند. [موسى‏] گفت: «منظورتان [از اين كار] چيست؟» گفتند: « [ما به گوسفندان خود] آب نمى‏دهيم تا شبانان [همگى گوسفندانشان را] برگردانند، و پدر ما پيرى سالخورده است.» (قصص/23).

[9] . وَ لَقَدْ آتَيْنا داوُدَ مِنَّا فَضْلًا يا جِبالُ أَوِّبِي مَعَهُ وَ الطَّيْرَ وَ أَلَنَّا لَهُ الْحَدِيدَ أَنِ اعْمَلْ سابِغاتٍ وَ قَدِّرْ فِي السَّرْدِ وَ اعْمَلُوا صالِحاً إِنِّي بِما تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ؛ «و به راستى داوود را از جانب خويش مزيّتى عطا كرديم. [و گفتيم:] اى كوه‏ها، با او [در تسبيح خدا] همصدا شويد، و اى پرندگان [هماهنگى كنيد]. و آهن را براى او نرم گردانيديم)[كه‏] زره‏هاى فراخ بساز و حلقه‏ها را درست اندازه‏گيرى كن. و كار شايسته كنيد، زيرا من به آنچه انجام مى‏دهيد بينايم» (سبأ/11-10).

[10] . کارآفرینی با نگاه قرآنی؛ اقدامی همواره مغفول.

[11] دانشنامه پژوهه.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]