اربعین

اربعین؛ در لغت به معنای چهل است. اربعین در فرهنگ اسلامی به چهلمین روز از شهادت امام حسین (ع) گفته می‌شود که مصادف با بیستم صفر است. این روز به «اربعین حسینی» نیز شهرت یافته است. طبق گزارش‌های تاریخی، این روز مصادف با برگشتن سر امام حسین(ع) به کربلا و آمدن کاروان اهل بیت از شام به کربلا است. همچنین، جابربن عبدالله انصاری از صحابی پیامبر(ص) است که به عنوان اولین نفر از زائران حسینی در روز اربعین بر مرقد امام حسین (ع) در کربلا حضور یافته است و از این روز به بعد، سنت پیاده روی به سمت کربلا در اربعین حسینی مرسوم شده است.

مفهوم اربعین در فرهنگ دینی

اربعین به معنای عدد چهل یا چهلم، در فرهنگ اسلامی و در معارف عرفانی، جایگاه خاصی دارد. چلّه نشینی برای اجابت دعا یا رسیدن به مقامات سلوک و عرفان معروف است. همچنین، حفظ کردن چهل حدیث، کمال عقل در چهل سالگی، دعا برای چهل مومن، نمونه‌ای از این دست موارد است. چهل شب توقف حضرت موسی(ع) در كوه طور که در آیات قرآنی بیان شده است، بیانگر اهمیت عدد چهل است. همچنین، جایگاه و ارزش فاصلۀ زمانی 40 روزه از هنگام وفات مؤمن، یکی از باورهای مسلمانان است که نشانه‌ها و بازتاب این اعتقاد در اندیشۀ اسلامی را می-توان در سنت اربعین حسینی مشاهده کرد.

سنت اربعین حسینی در فرهنگ اسلامی

اربعین در فرهنگ اسلامی، به چهلمین روز شهادت امام حسین(ع) گفته می‌شودکه مصادف با بیستم ماه صفر است.با توجه به نقش تعیین کنندۀ امام حسین (ع) و واقعۀ کربلا نزد شیعیان، اربعین آن امام بزرگوار نمودی جدی یافته و در میان شیعیان به «زیارت اربعین» شهرت یافته است. به همین منظور، مسلمانان مراسم سوگواری را به مناسبت چهلمین روز شهادت امام حسین (ع) برپا می‌کنند.

دلایل بزرگداشت سنت اربعین حسینی

طیق دیدگاه تاریخی، زیارت با پای پیاده ریشه در زیارت جابربن عبدالله انصاری صحابی رسول اکرم(ص) دارد. او برای اولین بار با پای پیاده از مدینه به کربلا آمد و به زیارت امام حسین(ع) توفیق یافت. اما این تنها دلیل بزرگداشت اربعین نیست. دومین واقعه بازگشت اسراء به کربلا در اربعین بوده که نقل شده است. همچنین، واقعه دیگری در این روز است که اسراء در اربعین سرهای شهدا را به بدن مطهر آنان ملحق کردند. این سه واقعه دلایل بزرگداشت اربعین حسینی و زیارت مرقد امام حسین(ع) و یارانش در آن روز است و اربعین حسینی به عنوان یک سنت در نزد شیعیان از همان سال‌های اولیه مرسوم بوده است. این سنت به شکل «پیاده روی اربعین» مورد توجه و مورد سفارش امامان(ع) بوده استحتی شیعیان در زمان بنی‌امیه و بنی‌عباس نیز به این حرکت مقید بوده‌اندو این سنت تا امروز هم ادامه داشته است. البته، در زمان تسلط نظام بعث بر عراق وقفه‌ای پیدا شد و حکومت وقت مانع پیاده‌روی اربعین شد؛ ولی مردم این سنت را مخفیانه ادامه دادند.

منابع

امامت پدیا

ایکنا

پژوهشکدۀ باقر العلوم

دانشنامه آزاد فارسی.

دانشنامه اسلامی.

دانشنامه حوزه.

ویکی پاسخ.

ویکی پدیا.

ویکی حج.

ویکی حسین.

ویکی زندگی.

ویکی شیعه.

ویکی فقه.

ویکی وحدت.